Respublika bolalar kutubxonasi

Tanlovni o‘tkazish

Shunday qilib, oyning birinchi haftasida o‘quvchi «Rasmlar doskasi»ni o‘zi chizgan yoki eski gazeta va jurnallardan olgan rasmlar bilan boyitadi. Doskaning tepa qismiga mavzu nomi yoziladi. Rasmlar birinchi sinf o‘quvchilari uchun 3 tadan, ikkinchi sinf o‘quvchilari uchun 4 tadan va 3 - 4-sinf o‘quvchilari uchun 5-6 tadan oshmasligi kerak.

(Rasmlar doskasining rasmlar bilan to‘ldirilgan ko‘rinishi beriladi) Oyning ikkinchi haftasidan boshlab o‘quvchilar "Rasmlar doskasi» asosida kichik matn tuzishga va uni gapirib berishga tayyorlanadilar. O‘qituvchi o‘quvchilarni imkon qadar rasmga ijodiy yondashishga, xulosa va fikrlarini bayon etishga undaydi. Tanlov uchun alohida daftar tutilib, o‘quvchi unga har bir mavzudagi rasmlar asosida tuzgan matnlarini yozib boradi. Matn hajmi chegaralanmaydi. Faqat sharti u mazmunli bo‘lib, gaplar bir-biri bilan bog'langan bo‘lishi kerak. Biron bir o‘quvchi tanlov davomida masalan, «Keksalarni e’zozlash yili» mavzusida yozgan matni bilan Ikki hatta davomida o‘quvchilar rasmlar doskasini to‘ldirib, ijodiy matn tuzgach, oyning 3-4- haftasi davomida bo‘lib o‘tadigan baholash jarayonida uni doskaga chiqib, gapirib berishga tayyorlanadi. Doskada rasmga qarab og'zaki gapirayotgan o‘quvchi nutqining ravonligi, gaplarning bir-biri bilan yaxshi bog'langanligi va ijodiy yondashilganligi, ya'ni kitoblardan ko‘chirilmasdan, mustaqil yaratilgani inobatga olinsa, daftarga yozilgani, matnda husnixati, imlo xatolari va matn mazmuniga katta e'tibor qaratiladi. Doskaga gapirib berishga chiqayotgan o‘quvchi o‘zi bilan «Rasmlar doskasi»ni olib chiqar ekan, daftar yozilgan matnni tekshirish uchun o‘qituvchiga topshiriladi. O‘quvchining og’zaki nutqi va «Rasmlar doskasi» o‘quvchi javob bergan zahoti e’lon qilinsa, yozma matn uchun qo‘yilgan ball ertasi kuni o‘qituvchi uyida tekshirib kelgach, umumiy ball bilan birga e’lon qilinadi. Har kuni 2 nafar o‘quvchi, biri ona tili, ikkinchisi o‘qish darsi tugashidan 5 daqiqa oldin mazkur tanlov yuzasidan sinfdoshlari oldida chiqish qiladi. ikki hafta davomida o‘quvchilarning barchasi baholanadi va har bir qatordan «Eng mazmunli matn muallifi» aniqlanadi.

— Albatta, mazkur tanlovni o‘tkazish o‘qituvchidan o‘z ustida va bolalar bilan muntazam ishlashni hamda har kuni ma'lum bir yuklatilgan vazifani ado etishni talab qiladi. Ammo o‘quvchilarni harakatga, faollikka undashi, qolaversa, mustaqil fikrlashga, bog'lanishli matn tuzish ko‘nikmasini o‘stirishga ta’siri ham beqiyosdir. Mazkur tanlovni o‘tkazishda imkon qadar an’anaviy mavzulardan qochib, o‘quvchilarni qiziqtiradigan, o‘qigan badiiy asarlari haqida gapirib beradigan yoki shu paytgacha umuman ularning hayoliga kelmagan, ammo yoshiga mos mavzularni tanlash kerak. Shunda o‘quvchilar tanlovga katta qiziqish bilan qaraydi. Bu esa kutilgan natijaga erishishda nihoyatda muhim. Masalan, 3—4- sinflarda «Daraxt nomidan insonlarga maktub» (bunda insonlarning atrofga va tabiatga munosabati yoritilishi mumkin), «Mening kamchiligim» mavzulari orqali o‘quvchilar o‘z kamchiliklarini tan olishga va uni tuzatishga o‘rganadi. Ayrim mavzular tanlanganda «Rasmlar doskasi»ni to‘ldirish o‘quvchi uchun murakkab bo‘lishi mumkin. Albatta, bunday hollarda o‘qituvchi bolalarga ortiqcha talab qo‘ymasligi, balki ko‘zlangan asosiy maqsadga to‘g'ri yo‘naltirishi lozim.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:

1. 
   Prezident Islom Karimov “Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch” – Toshkent. Ma’naviyat, 2010.
   
2. 
   Prezident Islom Karimov “O‘zbekiston Mustaqillikka erishish ostonasida” – Toshkent. O‘zbekiston, 2012.
   
3. 
   Boshlang‘ich ta’lim.- № 4.- 2015.
   
4. 
   Boshlang‘ich ta’lim.- № 6.- 2013.
   
5. 
   Narzulla Jo‘rayev “Mustaqil O‘zbekiston tarixi” – Toshkent. G‘afur G‘ulom nomidagi nashiriyot-matbaa ijodiy uyi, 2013.
   
6. 
   Matlabbeka Ulug‘bek qizi “Yangi asr hikmatlari” – Toshkent. Yangi asr avlodi, 2012.