Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

3-§. Milliy ishlab chiqarish muvozanatli hajmi va uni aniqlash 
usullari 
 
I. Jami sarflar va ishlab chiqarish hajmini taqqoslash usuli. 
Bunda iqtisodiyotdagi barcha sarflar miqdori ishlab chiqarish-
ning hajmi – SMM bilan taqqoslanadi, ya’ni 
Aholining iste’molchilik sarflari + 
Кorxonalarning investitsion sarflari + = SMM
Davlat sarflari +
Chet elliklar sarflari 
III. Balans usuli. 
Bunda tarmoqlararo balans, moddiy, moliyaviy va ishchi kuchi 
balanslaridan foydalanib makroiqtisodiy muvozanatlik darajasiga 
baho beriladi. 
IV. «Xarajat va natija»larni taqqoslash uchun. 
Bunda mahsulot ishlab chiqarishga qilingan xarajatlar (yoki mah-
sulot birligining tannarxi) olingan pul daromadlari (mahsulot birligi 
narxi) bilan taqqoslanadi. 
Ishlab chiqarishning muvozanatli hajmi bu milliy iqtisodiyotning 
yalpi talab va yalpi taklif mos kelganda erishilgan darajasidir 
Ishlab chiqarish muvozanatli hajmini aniqlash
usullari
II. 
Jamg‘arma va investitsiyalarni taqqoslash usuli. 
Bu usul mantiqan shunga asoslanadiki, ishlab chiqarilgan mahsu-
lotning har qanday hajmi shunga mos pul daromadini beradi. Biroq 
aholi bu pul daromadining bir qismini iste’mol qilmasdan 
jamg‘aradi. Jamg‘arma – sarflar oqimidan bir qismining olib 
qo‘yilishi bo‘lib, uning yetishmasligiga sabab bo‘ladi. Boshqa 
tomondan jamg‘arilgan mablag‘lar investitsiyalarga aylanib, jami 
sarflarning yetishmagan qismini to‘ldiradi 

---

105 
4-§. O‘zbekistonda tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishda 
iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash vazifalari 
Respublikada tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishdan ko‘zlangan 
maqsadlar 
iqtisodiyotning tarmoq tuzilishini va hududiy nisbatlarni tako-
millashtirish; 
milliy iqtisodiyotning xomashyo yetishtirishga qaratilgan bir tomonlama 
yo‘nalishini bartaraf etish; 
mahsulot turlarini o‘zgartirish, uning sifatini yaxshilash va mahsulot 
birligiga ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish; 
importning o‘rnini bosadigan va eksportga raqobatbardosh mahsulotlar 
ishlab chiqarish asosida respublikaning iqtisodiy mustaqilligiga erishish; 

respublikaning energetika va oziq-ovqat mustaqilligini ta’min-
lovchi tarmoqlarni hamda majmualarni jadal rivojlantirish. 

iqtisodiyotning takror ishlab chiqarish tuzilishini tubdan 
o‘zgartirish; 

iqtisodiyotning tarmoq tuzilishini qayta qurish va eng muhim 
o‘zak tarmoqlarni ustuvor rivojlantirish; 

fan yutuqlari keng ko‘lamda joriy etiladigan ishlab chiqarish-
larni muttasil rivojlantirish va ularning rolini tubdan oshirish;