Reverberatsion kamerani tuzilishi va reverberatsiya vaqti. Ishning maqsadi: Reverberasion kameralar va ularning konstruksiyalari

Reverberatsion kamerani tuzilishi va reverberatsiya vaqti.


ISHNING MAQSADI:
Reverberasion kameralar va ularning konstruksiyalari. Hajmi 60 dan 1000 m³ gacha bo’lgan, tovush izolyasiyasi va diffuziyalangan tovush maydonini hosil qila oladigan xona reverberasion kamera deb ataladi. Reverberasion kamera havo va chegaralangan konstruksiyalar, turli materiallar, konstruksiyalarning tovushni yutish koeffisientini o’lchash va nurlantirgichlarining quvvatini o’lchashda ishlatiladi. Reverberasion kameralarni loyixalashda eng asosiy faktor shundan iboratki, bunda kamera ichki devorlarining yuzalari juda kichik tovush yutish koeffisientiga ega bo’lishi kerak, ya`ni tovush to’lqinlarini deyarli to’liq yutilmasligi lozim.


ISHNING MAZMUNI:
Fizik nuqtai nazardan olganda reverberasion kamera devorlarida yutilib qolgan tovush tebranishlari bevosita kameraning diffuziyalangan darajasini ko’rsatadi, binobarin, bunda kameraning devorlari maxsus akustik materialllar bilan jixozlangan bo’lishi kerak, aks holda sifatli diffuziyalangan tovush maydonini hosil qilib bo’lmaydi. Ikkinchi tomondan kameradagi tovushning diffuziyalanganlik darajasi tovush manbai vositasida hosil qilinayotgan tovush tebranishlarining chastotasiga ham bog’liq bo’ladi va bu tovush chastotasi toza tonlardan iborat bo’lishi kerak, binobarin, bu holat o’lchash aniqligini ham baholaydi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda reverberasion kameralar turli xil geometrik o’lchamlarga ega bo’ladi. Diffuziyalangan tovush maydonida tovush bosimi darajasining taqsimlanishi reverberasiya vaqtiga bog’liq bo’lib, bu vaqtning kamayishi tovush tebranishlarining bosimi kamligidan darak beradi, aks holda tovush tebranishlarining bosimi yuqori bo’ladi.


ISHNING BAJARILISH TARTIBI:
Shuni ham ta`kidlash kerakki, reverberasion kameradagi tovush tebranishlarining diffuziyalanganlik darajasi chegaraviy chastotaga ham bog’liq, chunonchi, bu chastota kameraning eng kichik hajmini aniqlab beradi. Ayniqsa nurlantirgichlarning quvvatini o’lchashda chegaraviy chastota aniq o’lchanishi talab qilinadi, chunki bunda tovush tebranishlarining kamera devorlaridan kaytish yo’nalishlari notekislikni keltirib chivaradi.
Reverberasion kamerada tovush nurlantirgichlari uning turli nuqtalariga o’rnatiladi va zarur bo’lgan akustik maydon hosil qilinadi.
Reverberasion kamerada yaxshi akustik maydonini hosil qilish uchun quydagi ko’rsatigan talablarni xisbga olish zarur:
1) kameraning minimal hajmi pastki chegaraviy chastotaga bog’liq, chunonchi, uning oshib borishi bilan chastota kamayadi;
2) o’rtacha tovush yutish koeffisienti ;
3) kamerada tebranishlarning chastota bo’yicha normal taxsimlanishi uning o’lchovlari nisbatiga bog’liq bo’ladi.



14-rasm. Reverbiratsion kameraning ichki ko’rinishi va jihozlari

Kameraning to’la hajmi buyicha tovush yaxshi taxsimlanishi uchun uning barcha devorlari tovushni qaytaruvchi va parallel bo’lmasligi zarur. Bu talablar bajarilishi uchun kamera devorlarining qarama–qarshi yuzalari bir biri bilan ni tashkil etishi kerak. To’g’ri burchakli xonalarda kamera o’lchamlarining nisbati turlicha bo’lishi mumkin. Kameraning to’la hajmi buyicha tovush yaxshi taxsimlanishi uchun barcha devorlari tovushni qaytaruvchi bo’lishi zarur.

Chunonchi, bu shart bajarilishi uchun yuzalariga g’isht va temir–beton devorlar o’rnatiladi va 1–2 sm qalinlikda suvoq qilinadi. So’ng temirli emul`siya surtilib, keyin kraska qilinadi. Ko’p hollarda reverberasion kamera o’ziga xos bo’lgan qurilish korobkasiga ega bo’ladi, binobarin, bu korobka aloxida fundament bilan binoning ichida joylashtiriladi.
Kamerada akustik o’lchashlar tovush manbaidan va chegaralovchi yuzalardan uzoqroqda olib boriladi, chunonchi, bu shartlar bajarilishi uchun o’lchash nuqtasini tovush manbai yaqiniga joylashtirish mumkin emas. O’lchash nuqtasi bilan tovush manbai orasidagi masofani aniqlash uchun munosabatdan foydalanish qulay, bunda A– reverberasion kameradagi tovush tebranishlari yutilishining umumiy ekvivalent maydoni.
Reverberasiyaning statik nazariyasiga asosan tovush manbai o’chirilgandan so’ng yopiq xonada reverberasilanuvchi tovushning so’nishi ekvivalent yutilishga bog’liq bo’ladi. GOST 12.1.025 ga muofiq reverberasion kamerada tovush tebranishlari yutilishining umumiy ekvivalent maydoni quydagi formuladan xisoblab topiladi:
, (11)
bunda V–reverberasion kameraning hajmi;