Rivojlanayotgan mamlakatlarda avtoritar tartibotlar va ularning xususiyatlari

Rivojlanayotgan mamlakatlarda avtoritar tartibotlar va ularning xususiyatlari

Reja.

1. Avtoritar siyosiy tizimlar va ularning xususiyatlari
2. Siyosiy sivilizastiyaning eng muxim yutuqlari
3. Avtoritar yetakchilik
Hayotimizning har bir narsa jamiyat tuzilishi, jumladan, ko'chadan ishlaydi. o'zgarishi bilan bir vaqtning o'zida bu erda demokratiya uchun totalitarizm bir biridan shakl sifatida, avtoritar rejimlar ko'pincha mamlakatlarda paydo ijtimoiy tizim , siyosiy kuchlar aniq bir kutuplaşma bor. uzoq muddatli siyosiy va iqtisodiy inqiroz, demokratik yo'l juda muammoli bo'lgan murakkab bor qaerda Ko'pincha ular hosil bo'ladi. mamlakat tartibini tiklash va ijtimoiy hayotning normal sharoit ta'minlash uchun zarur bo'lgan avtoritar rejimlar ko'pincha, ekstremal sharoitlarda boshlanadi. Bir kishi yoki kishilar bir kichik guruh o'z qo'lida asosiy to'plamoq siyosiy hokimiyat vazifalarini, muxolifatni va ish juda cheklangan imkoniyatlar dan, agar mavjudligini berdi. media qattiq senzura tashkilotlar minimal mamlakat boshqaruvini davlat, jamoat ishtiroki nazorat hukmronlik bajaradi. Shu bilan birga, avtoritar rejimlar vakillik organlari mavjudligi, muhokamalar, referendumlar amalga oshiriladi va mumkin hokazo. N. Biroq, natijalar ko'pincha insofsiz ovozlarning va jamoatchilik fikrini axborot vositalarida "uydirma" organlari tomonidan, ya'ni. E. Jamiyat muayyan mafkura yuklaydi beradi. Ozodlik va fuqaroning huquqlari, da e'lon qilingan, lekin aslida ular davlat beradi bo'ladi. uning mavjudligini saqlab qolish uchun, avtoritar rejimlar sud va huquqni muhofaza qilish organlari hukmronlik. Davlat boshqaruvi bir vaqtning o'zida, hech qanday ommaviy terror bor ekan, buyruq va ma'muriy usullar orqali asosan amalga oshiriladi.
Avtoritar siyosiy tizimlar va ularning xususiyatlari
Avtoritar tipdagi siyosiy tizimlar esa siyosiy muxolifatga yo’l qo’ymaydigan, biroq, shaxs va jamiyatning nosiyosiy soxalardagi avtonomligini saqlab qoluvchi, bir shaxs yoki shaxslar guruxining cheklanmagan xokimiyati sifatida ajralib turadi.
Bunday tizimlarning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• 
  xokimiyatni bir shaxs yoki kichik bir gurux qo’lida to’planganligi
  
• 
  xokimiyatning cheklanmaganligi, fuqarolar tomonidan nazorat qilina olmasligi, xokimiyat qonunlar asosida ish ko’rishi mumkin, ammo bu qonunlar xokimiyat extiyojlariga ko’ra qabul qilinadi
  
• 
  jamiyatning siyosatdan boshqa soxalariga kam aralashishi
  
• 
  kuchga suyanish. Avtoritar tuzum xalq tomonidan quvvatlanishi, repressiyalar, zo’rlik ishlatilmasligi mumkin. Ammo u etarli kuchga ega bo’lib, istalgan vaqtda itoat va tartib o’rnatish layoqatiga ega
  
• 
  xokimiyat va siyosat soxasida yakka xukmronlikning o’rnatilishi, amalda muxolifat va raqobatga yo’l qo’ymaslik. Avtoritarizm sharoitida bir qancha partiyalar, kasaba uyushmalari va boshqa jamoat tashkilotlari mavjud bo’lishi mumkin. Lekin ular xokimiyat nazoratida bo’ladilar. Ba’zan muxolifatning yo’qligi jamiyatning bunga tayyor emasligi, ijtimoiy extiyojning etilmaganligi bilan xam izoxlanadi
  
• 
  — siyosiy elitaning raqobatli saylovlar jarayonida emas, yuqoridan tayinlash yo’li bilan shakllantirishi;
  
• 
  — muxolif matbuot, muxolif partiyalarning taqiqlanishi, fuqarolar demokratik xuquq va erkinliklarining tugatilganligi yoki cheklanganligi;
  
• 
  — davlat organlarida saylovning cheklanishi va parlamentning ikkinchi xarajali organga aylanib qolishi;
  
• 
  — xukmron partiyaning davlat apparati bilan qo’shilib ketishi;
  
• 
  — avtoritar xokimiyat o’zini cheklovchi mexanizmlarga ega.
  
• 
  Xokimiyat birinchi navbatda o’z xavfsizligini ta’minlash, jamoat tartibini o’rnatish, mudofaa, tashqi siyosat bilan shuғullanadi. Shu bilan bir qatorda u bozorning o’z-o’zini tartibga solish mexanizmini buzmagan xolda iqtisodiy rivojlanish strategiyasiga ta’sir etishi, kuchli ijtimoiy siyosat olib borishi xam mumkin
  

Siyosiy sivilizastiyaning eng muxim yutuqlari

• 
  Bugungi rivojlangan dunyoda siyosiy partiya mavjud bo’lmagan davlat borligini tasavvur qilish mushkul, deyarli barcha davlatlarda ikki yoki ko’ppartiyaviy tizim mavjud. Stivilizastiyaning eng muxim yutuqlaridan bo’lmish siyosiy partiyalar ijtimoiy xayotdagi demokratiya va barqarorlikni ta’minlashda asosiy omillardan biri bo’lib, u ijtimoiy tashkilotlar orasida eng siyosiylashgan tashkilotdir.
  

«Sivilizatsiya» tushunchasini ijtimoiy rivojlanishning yovvoyilik va varvarlikdan keyin keladigan bosqichini ifodalash uchun ishlatish ma’lum ma’noda o‘rinli. Chunki bunday ma’noda ishlatilganda, «sivilizatsiya» tushunchasi kishilik jamiyati rivojlanishining ibtidoiy holatidan keyingi davrdagi butun holatini to‘laligicha qamrab oladi. Varvarlikdan sivilizatsiyaga o‘tish hunarmandchilikning dehqonchi-likdan ajralishi, tovar ishlab chiqarishning yuzaga kelishi, savdo-sotiqning paydo bo‘lishi va uni kasb qilib olgan savdogarlar qatlamining shakllanishi, metall pulning muomalaga kiritilishi, yozuvning paydo bo‘lishi, aqliy va jismoniy mehnatning bir-biridan ajralishi, siyosiy hokimiyatning qaror topishi kabi xususiyatlar bilan tavsiflanadi.
Avtoritar rejim
Avtoritar davlatda g`ayridemokratik, avtoritar rejim hukmronlik qiladi. Avtoritar rejimdagi davlatlar uchun fuqarolarning huquq va erkinliklari cheklangan yoki butunlay tugatilganligi, muxolifatdagi partiya va boshqa tashkilotlarning ta`qiqlanganligi, saylab qo`yiladigan davlat organlarining roli cheklanganligi va ijro etuvchi hamda farmoyish beruvchi davlat organlarining roli kuchaytirilishi, davlat boshligʻi va hukumatning qo`lida hokimiyat vakolatlarining to`planishi, parlament va boshqa davlat hokimiyat organlarining rolini yo`qqa chiqarilganligi xosdir. Avtoritar rejimning eng xavfli shakllaridan biri fashizmdir.
“Avtoritar rejimda kundalik mafkura bo‘ladi. Masalan bir kun korrupsiyaga qarshi kurashish kuni. Ikkinchi kun aholiga yordam berish kuni. Shunday turli xil mafkuralar aylanaveradi. Avtoritar davlatlarda sof yangi fikrni topa olmaysiz. Bu asosiy farqi. Totalitar davlatlar dunyoga o‘zini ochiq namoyish etadi. Lekin avtoritar mamlakatlarda fasad demokratik bo‘ladi. Ya’ni avtoritar rejimda demokratiyaning barcha institutlari mavjud bo‘lib, ular mohiyatdan uzilgan bo‘ladi. Ishlamaydi! Faqat ko‘rinish demokratik. Uzoqdan qarasangiz e’tiroz bildira olmaysiz. Davlatning ichida yashab turib ham muammo nimada ekanligini tushunmaysiz. Hamma narsa bor, nega rivojlanmayapmiz? Buni tushuntirish uchun haqiqiy hayotdan uzilmaslik kerak, siyosiy bilimlar zarur”, deydi siyosiy mutaxassis.

Yetakchilik

Yyetakchilik — avtoritar shaxs uchun o’zining o’zgaruvchan kayfiyatlaridan xoli bo’lishga va o’z irodasiga boshqalarni bo’ysundirishga imkon beradigan psixologik extiyoj. Boshqalar ustidan cheksiz xukmronlik qilish bunday kishi ga o’ziga xos sarxushlik baxsh etadi. U o’ziga xos sadizm, zo’ravonlik shaklidir. Boshqalarning kuchsizligi avtoritar tipdagi individlarda nazorat va ularni kamsitish istagini uyg`otadi. Shu bilan birga, avtoritar shaxs mazoxistik xususiyatga xam egadir, o’zidan zo’rroq kuch bilan to’qnashganda unga sajda qiladi. Boshqalarning kuchsizligi unda g`azablanish, ularni taxqirlash kayfiyatlarini tug`diradi.

Avtoritar yetakchilik

• 
  Avtoritar yetakchilik — tanxo yo’naltirilgan ta’sir etish xususiyatiga ega bo’lib, taqiqlovchi choralar, kuch ishlatishni nazarda tutadi.
  

Avtoritarizmning shakllari

• 
  Avtoritarizmning shakllari absolyut monarxiya, diktatura, posttotalitar rejimlardir. Avtoritar rahbarlar qo'rqitish, qirg'in, zo'rlikni qurol qilib olishlari, hamda shu bilan birga, ommaning ishonchini qozonishga, qonunga suyanishga v.h. vositalarga ham murojaat qilishlari mumkin. Tarixdagi barcha avtoritar tartibotlar hukumronlikning an'anaviy va xarizmatik turlariga asoslangandir.
  

Avtoritarizm zaif tomonlari:

• 
  Avtoritarizm zaif tomonlarini: siyosatning ayrim shaxs yoki guruh irodasiga to'laligicha bog'liqligi: fuqarolarning siyosiy hayotda chetlanganligi; butun jamiyatning siyosiy o'yinlar, avantyuralar qurboni bo'lish potensial xavfining doimiy mavjudligi; umid, O'rta asrlardagidek, podsho, rahbar, yetakchining adolati, zakovatiga bog'liqligi tashkil etadi.