Rivojlanayotgan mamlakatlarning xalqaro iqtisodiy munosabatlari

Rivojlangan mamlakatlarning jahon savdosidagi hissasi (2017y.)
16.2.1-jadval

Davlatlar	Eksport, mlrd.doll
Germaniya	1498
Xitoy	1435
AQSH	1277
YAponiya	746,5
Frantsiya	601,9
Italiya	546,9
Niderlandiya	531,7
Rossiya	471,6
Buyuk Britaniya	466,3
Kanada	459,1
Janubiy Koreya	433,5

Jahon xo’jaligida eksport hajmi eng yuqori bo’lgan mamlakatlar (2017 y. ma’lumotlari)

Belgiya	371,5
Singapur	342,7

Davlatlar		Import, mlrd.doll
AQSH	2117
Germaniya	1232
Xitoy	1074
YAponiya	708,3
Frantsiya	692,0
Buyuk Britaniya	639,3
Italiya	546,9
Niderlandiya	474,8
Janubiy Koreya	427,4
Ispaniya	415,5
Kanada	415,2
Belgiya	387,7
Hindiston	315,1

Jahon xo’jaligida import hajmi eng yuqori bo’lgan mamlakatlar (2017y. ma’lumotlari)
Rivojlangan mamlakatlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi ko’proq tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish orqali ochiq iqtisodiyotga o’tish bilan bog’liqdir.
Barcha rivojlangan davlatlar boshqa davlatlar bilan keng iqtisodiy aloqalar olib boradi, birinchi navbatda bir-birlari bilan.
Jahon eksportida iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT) mamlakatlari ulushi 72-73 foizni, 1998 yili 72,4 % tashkil etadi. 90-yillarda yillik tovar va xizmatlar eksporti notekis rivojlanib bordi. 1998 yilning o’zida IHTTga a’zo davlatlar tovar va xizmatlar eksporti 4016 mlrd. dollarni tashkil etdi.
Sanoati rivojlangan mamlakatlarning eksportining tuzilishida fan yutuqlari asosida yaratilgan eng zamonaviy texnologiyalar asosida ishlab chiqilgan maxsulotlar katta ahamiyatga egadir. SHuningdek, sanoat maxsulotlari ichida katta ahamiyatga ega bo’lganlari elektronika va axborot texnologiyalar, axborotni avtomatik qayta ishlovchi, elektroaloqa asbob-uskunalari, yarim o’tkazgichli asboblar, elektron mikrosxemalar va boshqalar alohida ahamiyatga egadir.
Ayrim rivojlangan mamlakatlarning tashqi iqtisodiy faoliyati va ularning eksport va import tuzilmasi.
XX asrning ikkinchi yarimlaridan boshlab xalqaro iqtisodiy munosabatlar rivojlanishining ko’proq ahamiyatli tomonlaridan biri, ularning sobiq koloniyalar va qaram territoriyalaridagi roli va ahamiyatini kuchaytirishdan iborat bo’lib hisoblanadi. Bu mamlakatlarni hozirda rivojlanayotgan mamlakatlar yoki ularni tez tez ozod etilgan malakatlar, «uchinchi dunyo mamlakatlari», «janub» mamlakatlari, «Periferiya» mamlakatlari sifatida tilga olishadi.
Bu mamlakatlarda 3,2 mlrd. kishiga teng aholi yashaydi va ular turli tumandir. Ularda juda murakkab ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar kechmoqda.
SHunga muvofiq ozodlikka erishgan mamlakatlar rivojlanishining bosh tendentsiyalari XX asrning 60 yillaridan boshlanib, tobora o’sib boruvchi xarakter kasb etdi. Ularning eng ilg’orlari 1950 yilga kelib, rivojlanayotgan mamlakatlarning iqtisodiy munosabatlarida «o’rtachalaridan» (54 mamlakat) 2,4 marta, nisbatan yuksaklikka erishdi.

YAMDning aholi jon boshiga nisbati eng past bo’lgan mamlakatlar

№	Mamlakatlar	Axoli jon boshiga YAMD, doll.
1.	Zimbabve	200
2.	Burundi	300
3.	Kongo	300
4.	Liberiya	500
5.	Gvineya-Bisau	600