Ривожланиш фалсафаси

• Biz “ommaviy madaniyat”ga qarshimiz!

• Mafkuraviy xavf-xatar va tazyiqlarning turlari.
• “Ommaviy madaniyat” tushunchasi.
• “Ommaviy madaniyat” – bu iste’molchilik madaniyati.
• “Ommaviy madaniyat”ning salbiy oqibatlari .

• Mavzuning asosiy masalalari:

• Oʻzbekiston rivojiga toʻsqinlik qiluvchi
• xavf-xatarlar

• Gʻarbdan kirib kelayotgan tahdidlar
•  

• Sharqdan kirib kelayotgan tahdidlar
•  

• Vesternizatsiya
• Demokratiya eksporti
• “Ommaviy madaniyat”
• Missionerlik

• Aqidaparastlik
• Diniy fundamentalism
• Diniy ekstremizm
• Terrorizm

• “Ommaviy madaniyat” paydo boʻlishining ijtimoiy-iqtisodiy ildizlari yirik sanoat ishlab chiqarishining paydo boʻlishi bilan bogʻliq.
• XX asrda radio, kino, TV, video, kompyuterlar tizimining paydo boʻlishi natijasida esa “ommaviy madaniyat” rivoji yangi bosqichga koʻtarildi.

• Mutaxassislar tomonidan “Ommaviy madaniyat” tushunchasi har xil ma’noda talqin qilinadi.
• Jumladan:

• Ommaviy ishlab chiqarish, “ko‘ngilochar industriya” tomonidan yaratilgan, omma iste’moliga mo‘ljallangan madaniyatning siyqalashtirilgan namunalari ko‘rinishidagi salbiy holat

OAV elektron texnika va yoʻldosh aloqalardan foydalanib, kishilarni ijtimoiy hodisalar va madaniy boyliklarni bir vaqtda idrok qilishga undaydi. G.E.Makmoen ta’kidlaganidek, “Hammabop va omma yoqtiradigan yangi dunyoviy elektron madaniyat” shakllandi.

• “U yoki bu mamlakatda siyosiy hokimiyatni olish uchun ommaviy axborot vositalarini qoʻlga kiritib, mavjud madaniyatni buzib yuborish, dinini qadrsizlantirish amalga oshirilsa bas, hokimiyat kurashsiz, daraxt mevasi singari qoʻlga kelib tushadi”.
• Frankfurt falsafa maktabining asoschisi va professori Antonio Gramshi

• Bugungi kunda “ommaviy madaniyat” iqtisodiyotni eng daromadli tarmogʻiga aylanib bormoqda. Uni hozir “qiziqishlar industriyasi”, “tijoriy madaniyat”, “pop madaniyat”, “boʻsh vaqtdan foydalanish industriyasi” deb ham atashmoqda.

• Amerikacha “madaniy imperializm”ga taʻrif berar ekan, taniqli amerikalik tadqiqotchi R.Stil shunday yozadi: “Biz ommaviy koʻngilxushlik va oʻzidan qoniqishga tayanadigan madaniyat yaratdik... Madaniy xabar-signallar Hollivud va “Macdonalds” orqali butun dunyoga yoyiladi – va ular boshqa jamiyatlarning poydevorini qoʻporadi...

• “Ommaviy madaniyat” kishilarni hayotning befarq kuzatuvchisi, tomashabiniga aylantiradi. Shaxsning ijodkorlik qobiliyati yoʻqolib, tayyor “madaniy mahsulotlar” iste’molchisiga aylanib qoladi. Omma shaxsga, oʻziga oʻxshamay qoladi, oʻzligini yoʻqotadi. Robotga oʻxshab bir xil fikrlaydigan oʻrtamiyona insonlar shakllanadi.

“Ommaviy madaniyat” targʻibotchilarining asl niyati

• globallashuv shiori ostida millatlarning oʻziga xosligini “tekislab” yoʻqotib yuborish, dunyodagi madaniy xilma-xillikka barham berish, maʻnaviyatni qoliplashtirishdan iborat. Bunda Gʻarb oʻzini dunyoga taqlid uchun andoza sifatida taklif etmoqda.

G‘arb dunyosining o‘zidagi faylasuflar, sotsiolog olimlar, “Bizga “To‘qqizinchi simfoniya” (Betxoven) kerak yemas!” yoki “Mona Liza”ni loyga qorishtiramiz!” kabi jaholatparastlikka asoslangan xitoblar “ommaviy madaniyat” tarafdorlari va muxlislarining dasturiy qarashlari negizini tashkil yetadi, deb yozadilar

• G‘arb dunyosining o‘zidagi faylasuflar, sotsiolog olimlar, “Bizga “To‘qqizinchi simfoniya” (Betxoven) kerak yemas!” yoki “Mona Liza”ni loyga qorishtiramiz!” kabi jaholatparastlikka asoslangan xitoblar “ommaviy madaniyat” tarafdorlari va muxlislarining dasturiy qarashlari negizini tashkil yetadi, deb yozadilar

• “Agar “ommaviy madaniyat” tahdidi faqat chetdan – Gʻarbdan kirib keladi, desak, qattiq adashamiz. Bu balo, afsuski, oʻzimizdan, oʻz oramizdan ham chiqishi mumkin. Men bu gaplarni osmondan olib aytayotganim yoʻq. Yurtimizda nashr etilayotgan ayrim gazeta-jurnallar, kitoblarni, suratga olinayotgan baʻzi klip va kinolarni, efirga berilayotgan qoʻshiq va raqslarni kuzatib, sogʻlom fikrlaydigan har qanday odam shunday xulosaga kelishi tabiiy. Eng yomoni, badiiy ijod sohasida jaholat koʻrinishlari kuchayib bormoqda”.
• Oʼzbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev

• Prezident Sh. Mirziyoyev: “Har bir harakatida Gʻarbga taqlid sezilib turadigan, ochiq-sochiq kiyingan yoshlarni koʻrib, nahotki shular ham bizning farzandlarimiz, bizning millatimiz vakillari boʻlsa, deb oʻylab qolasan kishi”.
• Bunday yoshlar oʻzi tugʻilib oʻsgan, unga onabagʻirlik qilgan Vatan, xalq, millat taqdiri bilan oʻz taqdirini yaxlit – bir butun holda tasavvur qilmaydi, yurtida va dunyoda kechayotgan voqea-hodisalarga daxldorlik hissini tuymaydi, tabiatida jamoaviy emas, balki egoistik, egotsentristik intilish-istaklar kuchayib boradi.

• Qayerda qorni toʻysa, qayerda usti but boʻlsa, oʻsha yerni vatan hisoblab ketaveradigan nafs bandalarini – faqat va faqat moddiy-maishiy oʻzlashtirish kayfiyati bilan yashovchi buyumparast, lazzatparast kimsalar toʻdasini vujudga keltirish esa “ommaviy madaniyat”ning bosh maqsadlaridandir.

• Yurtini, xalqini sevgan har bir yosh-qari milliy ma’naviy qadriyatlarni oʻziniki deb his qilmogʻi, ularga qarshi qaratilgan har qanday harakatning oldini olmogʻi, milliy ma’naviyatni xuddi oʻz jonini asragandek asramogʻi qanchalar muhim. Shundagina bizning muxoliflarimiz, jumladan, “ommaviy madaniyat” nomli oʻta ketgan madaniyatsizlikning targʻibotchilari sal hushyor tortishadi, bu yurt egasiz va posbonsiz emasligini his qilishadi.

SAVOLLAR BORMI?