Rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

Mavzu: Programmalashtirilgan o’qitish metodi.
Reja:
 O`qitish
mazmuni,
sifati
va
samaradorligida
pedagogik
texnologiyaning didaktik tahlili
 Muammoli izlanish
 Muammoli ta’limning nazariya asoslari

---

Rivojlangan davlatlar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining yetakchi tendentsiyalaridan biri inson
faoliyatining hamma sohalarini shuningdek, ta'lim sohasining axborotlashuvi jarayonidir.
Ta'limning
axborotlashuvi
axborotlarga
qiziquvchilarning
foydalanishlari
maqsadida
axborotlarni to`plash, qayta ishlash va ularni tarqatish maqsadidagi metod, jarayon va texnik -
dastur vositalarini o`z ichiga oladi.
Ta'limning axborotlashuvi maqsadi yangi axborot texnologiyalaridan foydalanish asosida
intellektual faoliyatni global intensifikatsiyasini ta'minlashdir. Bu oliy ta'limdagi ba'zi negativ
holatlarning ham oldini oladi.
O`zbekistonda ta'lim islohotini amalga oshirishning muhim sohalaridan biri jahonda axborot
texnologiyalarining inson hayotiga tobora keng kirib kelayotgani sharoitida ta'lim sohasining
axborotlashuvidir. Jamiyat rivojlanishining industrlashtirish etapidan axborotlashuvga o`tishning
yo`li
yangi
axborot
texnologiyalaridir.
Ta'limning
axborotlashuvi
yangi
axborot
texnologiyalarning quyidagi imkoniyatlaridan samarali foydalanish imkonini beradi:
har bir individga ta'lim olish imkoniyatini beradigan ochiq ta'lim tizimi;

---

bilish jarayonini tashkil etishni o`zgartirish;
ta'limni axborot-metodik ta'minlashni boshqarishning samarali tizimini yaratish;
ta'lim jarayonida o`quvchilarning bilish faoliyatini samarali tashkil etish;
kompyuterlarning o`ziga xos xususiyatlaridan foydalanish, bular: bilish jarayonini tashkil
etish imkoniyati, ta'lim jarayoniga faoliyatli yondoshuvni qo`llab-quvvatlash, ta'lim jarayonini
individuallashtirish va printsipial yangi bilish vositalarini tashkil etish;
masofaviy ta'limning turli darajalarini yaratish, rivojlantirish va takomillashtirish. Bundan
tashqari yangi axborot texnologiyalari bir qancha printsipial yangi didaktik vazifalarni
yechishga yordam beradi;
kompyuter grafikasi va kompyuter modellashtirishi vositasidan foydalanish asosida
murakkab biologik va texnik tizim ichidan mikro va makro olamdagi voqealar va jarayonlarni
o`rganish;
katta yoki kichik tezlik bilan o`tadigan real har xil fizik, ximik, biologik va ijtimoiy
jarayonlarni o`rganishni qulay masshtab va vaqtda takdim etish.

---

Ta'limni axborotlashuvi muammosini yechishga ilmiy yondoshish o`quvchilarning kompleks
bilim, ko`nikma va malakalar, shaxsiy sifatlarni shakllantirish orqali professional vazifalarni
samarali bajarish va axborotlar jamiyatida o`zini qulay sezish kabi axborotlashuv vazifalarini
hal etish eng yakin kunlardagi maqsaddir.
Shu maqsadga muvofiq ularni amalga oshirishning quyidagi yo`nalishlarini ko`rsatish
mumkin:
 ta'lim jarayoniga yangi axborot texnologiyalari (YaAT) qo`llash;
 ta'lim jarayoni qatnashchilarini kompyuter (axborot) tayyorgarlik darajasini oshirish;
 ta'lim jarayoni, ilmiy tadqiqotlar, tashkiliy boshqaruvni qo`llab-quvvatlaydigan ta'limdagi
axborot texnologiyalarining sistemali integratsiyasi (YaAT bazasida o`quv jarayonini tashkil
etish va boshqarishni takomillashtirish, shuni ta'minlovchi ilmiy-tadqiqot ishlarini olib
berish va boshqalar);
birlashgan ma'lumot beruvchi axborot olamini ko`rish va rivojlantirish.

---

Masofaviy ta'lim bu o`qitishning insonparvar shakli bo`lib, an'anaviy, yangi pedagogik va
axborot texnologiyalaridan foydalanishga asoslanadi. Bunda texnik vositalar o`quv materialini
mustaqil o`zlashtirish, o`qituvchi va o`quvchi orasidagi muloqot uchun xizmat qiladi. Shunga
ko`ra masofaviy o`qitish kommunikatsiya va axborotni qayta ishlashning yangi texnik
vositalari va sirtqi ta'limning asosiy usullariga tayanishi kerak. Bu o`z navbatida masofaviy
ta'lim tizimini tashkil etish to`g`risida gapirishga imkoniyat beradi. Masofaviy ta'lim tizimi
apparatli, dasturli va uslubiy vositalarning murakkab kompleksi bo`lib, o`z ichiga server va
ishchi stantsiyalar, shaxsiy kompyuterlar kommunikatsiya vositalari, umum sistemali va
tarmoqli dasturlar ta'minotiga, lokal va markazlashgan bilim va axborot banklarini boshqaruv
sistemalari, o`rgatuvchi dasturlari va shu dasturlarni yaratish uchun instrumental vositalariga
ega bo`lgan audio va video texnikalarni oladi.
Masofaviy o`qitish tizimida kontsulyatatsiyalar yangi axborot texnologiyalar yordamida
olib boriladi: telefon elektron pochta, video va telekonferentsiya, ko`p hollarda telefon va
elektron pochtadan foydalaniladi.

---