Rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI URGANCH FILIALI

“Kompyuter injiniringi” kafedrasi

“Elektronika va sxemalar2”fanidan
Mustaqil ish
Mavzu: Operatsion kuchaytirgichlar asosidagi signal o'zgartirgichlar.

Bajardi: Zarifboyeva Sarvinoz
Guruh: 963-21
Tekshirdi: Nurullayev Elomon


Urganch 2023
Reja:
1. Differensial kuchaytirig (DK) sxemasi.
2. Nosimmetrik kirish va chiqishli DK sxemasi
3. Dinamik yuklamali DK sxemasi sxemasi.
4. Operasionkuchaytirig (OK) taʻrifi.
5. OK strukturasivaprinsipialsxemasi.


Differensial kuchaytirgich (DK) larda ham signal kuchaytirish koeffisientini, ham xalaqitlarni so'ndirish koeffisientini oshirish uchun:
– xalaqit uchun chuqur manfiy TAni taʻminlaydi;
– bir vaqtda foydali signal uchun manfiy TAni yo'qotadi.
DKda chiqish kuchlanishi har bir kaskad chiqish kuchlanishlarining ayirmasi sifatida shakllanib, ko'prik sxema ko'rinishida bo'ladi.
Ko'prik sxemalar o'lchashlarning turli xatoliklarini kompensasiyalash uchun qo'llaniladi. Bu xatoliklar barqarorlikni buzuvchi omillar hisobiga hosil bo'ladi.



DK va uning ekvivalent sxemasi

Kuchaytirgich ikkita simmetrik elkadan tashkil topgan bo'lib, birinchisi VT1 tranzistor va RK1 rezistordan, ikkinchisi esa VT2 tranzistor va RK2 rezistordan tashkil topgan.RE rezistor ikkala elka uchun umumiy.

Har bir elka manfiy TAli UE ulangan kaskadni tashkil etadi. Sxemaning boshlang'ich ish rejimi I0 tok bilan aniqlanuvchi BTG yoki uni o'rnini bosuvchi katta nominalli RErezistor bilan taʻminlanadi.
DK elementlari ko'prik sxema hosil qiladi. Sxema diagonallaridan biriga ikki qutbli kuchlanish manbai ± Еm, ikkinchisiga esa – yuklama qarshiligi Ryu ulangan.
Ko'prik balansi sharti, yaʻni uning chiqish kuchlanishi nolga teng bo'ladi
shart bajarilganda, yaʻni ЕM kuchlanishlar va ko'prik elkalari qarshiliklari o'zgarsa ham, balans buzilmaydi.
Sxema simmetrik bo'lgani uchun, kuchlanish manbai va temperatura bir vaqtda o'zgarganda, chiqish kuchlanishi UChIQ =0 qiymati saqlanib qoladi, yaʻni ideal DKda nolning dreyfi bo'lmaydi.
DK simmetrik bo'lgani sababli kirish signali UKIREO'lar orasida teng taqsimlanadi: ularning birida kuchlanish 0,5•UKIR qiymatga ortadi, ikkinchisida esa shu qiymatga kamayadi.
Bunda VT1ning emitter va kollektor toklari musbat orttirma, VT2 tranzistorning mos toklari esa – manfiy orttirma oladi. Natijada chiqish kuchlanishi hosil bo'ladi