Роботларда қандай датчиклар бўлади?


Download 0.7 Mb.
Pdf ko'rish
Sana17.02.2023
Hajmi0.7 Mb.
#1207115
Bog'liq
QFHBpEdWetrnf66XcOeocBdZs7wspIvlfSMj8pYT



DATCHIKLAR
Bajardi:Anvarxo’jayev S
Qabul qildi:Nigmatov A


Qollanilish sohalari

Meditsina 

Ekalogiya

Xavfsizlik 

Sanoat 

военно-космический комплекс

Uy xo’jaligida

Robotatexnikada

Mexatronikada


Sensorlar turlari

Ultratovush sensori

Infraqizil datchigi

Gaz sensori

Magnitoelektrik datchik

Biosensorlar 

Vizual tasvir 

Rang farqlash


Sensor turlari

Bosim datcikalari

Sarf datchiklari

Uroven 

Harorat 

Radioaktivnost 

Harakat 

Holat 

Fotodatchik 

Burchak holati datchigi

Vibratsiya datchigi
• Optik datchiklar
• Magnito elektrik darchik (xoll effekti)
• Тtenzometrik datchik (deformatsiya)
• sig’im datchigi
• Potensiometrik datchik
• Induktiv datchik


Тактил 
датчиклар
TAKTIL SENSORI robotning kuch tasirini nazorat qilishda yordam beradi,robat va
boshqa obyekt bn tasir zo’nasida.Odatda bu datchiklarni sanoat manipulyatorlarida
qo’llaniladi,hamda meditsina robolarida qollaniladi.Bu sensorlar robotti nozik ishlawiga
yordam beradi.Hozirgi zamonaviy robotlarda bu datchiklar qo’llaniladi.Bu datchiklar
robotti yanada ma’lumot qabul qilish qobiliyatini yanada ko’proq darajada oshiradi.


Ultra tovush sensorlari sanoatda va tibbiyotda qo’llaniladi.bu sensorlar optic
sensorlarga qaraganda xira ko’rinuvchi va to’sqinlik qiluvchi buyumlargacha bo’lgan
masifani oso aniqlaydi.
Масофани ўлчовчи - далномер
Ultra tovush datchigini ishlashi exolakatsiaga asosalangan.Uskunaning
dinamiki ma’lum bir chastotada UZ impulsini uzatadi va mirafonga qaytib
kelgunguncha ketgan vaqtni o’lchaydi.Tomushning atrof muhitda tarqalish
tezligini bilgan holda va taymer orqali topilgan vaqt orqli to’siqgacha bo’lagan
masaofani aniqlash mumkin.
Qisqa masofalarga mo’ljallangan masofani o’ptik o’lchov asbob (100
metrgacha) asosida triangulyatsiya padxodi yotadi.Infraqizil svetadiodi focus
linzasi ichidan juda ingichka yorug’lik tarqatadi.To’sqinlik qiluvchi obyektdan
qaytgan nur qabul qiluvchiga (priyomnik) ga tushadi,bu CCD matritsani
tashkil qiladi.CCD matritsani asosida to’g’irlangan kontroller tushayotgan
nurning burchagini aniqlaуdi va bazi bir uchburchak uchun mo’ljallangan
triganometrik algoritmlar orqali to’siqgacha bo’lgan masofa aniqlanadi.


Оптик датчиклар
Har qanday ro’botni paydo bo’lishida optik datchikalar
qo’llaniladi.ular yordamida apparat atrofidagi hamma
narsani ko’radi.Bu sensor fotorezistor yordamida
ishlaydi.
Yorug’lik manbasi sifatida odatda infraqizil
svetadiod hizmat qiladi,a detektor vazifasini – fotodiod
yoki fototranzistor bajaradi.
Alahida diqqatga videokamera ega.Bu videokamera
robotti ko’zi vazifasini bajaradi.Bu tur datchiklari
hozirgi kunda tasvirlarni qayta ishlash ko’p bo’lganligi
sababli juda keng miqyosda qo’llanilmoqda.Video
kameralarni hozirgi kunda ko’p saohalrda qo’llash
mn:odamni
yuzini
aniqlashda,video
kameralrda,rasmlarni avtorizatsiya qilishda va hokozo.


Товуш датчиклари
Bu datchiklar robotni harakat vaqtidagi
hafsizligini taminlaydi,masofani bir necha
santimetrkardan
to
bir
necha
metrlargachaaniqlash
xisobiga.Bu
datchiklarga
qo’yiladi
mikrafon(qaysiki
tovush,ovoz
va
shovqinni
aniqlidi)
dalnomer,yaqin bo’lagan buyumlargacha
bo’lgan masofani aniqlashni ozida nazaarda
tutadi.Bu
datchik
robota
texnikaning
hamma sohalarida qo’llaniladi.


Холат ва эгилиш датчиклари
Bu tur datchiklari asosan xaydovchisiz transport vositalarida qo’llaniladi,sanoat ro’botlarida ,hamda
balansirovka kerak uskunalarda qo’llaniladi.Xolat datchikalriga GPS sistmasi kiradi,joylashgan joyi
giraskop va aksilometr kiradi.GPS – bu sputnik orqali navigatsiya qilish,masofani aniqlash,vaqtni
anaiqlidi.GPS xaydovchisiz quruqlik,uchuvchi, suzuvchi transportlarni xarakatini aniqlashga va a
niqtadan b nuqtaga hech qanday qiyinchiliksiz harakatlanishiga yordam beradi.


Инфроқизил нур датчиклари
Eng ko’p faydalaniladigan va eng oddiy datchi turi,qaysiki
robotlarda
harakatlanishni
aniqlash
uchun
qo’llaniladi.Infraqizil datchik ozi avomatik tarzda infraqizl
to’lqinlarni yuboradi,to’siqga urilib qaytgan signalni qabul
qilib,oldida to’siq bor yo’g’ligini aniqlaydi.
Bu datchik “Mayoq” rejimida doimiy signal tarqatib turadi,bu
orqali taxminiy yo’nalishni va mayoqdan qancha masofada
uzoqlashaganini
bilib
turadi.
Bu
robotnishunday
programmalashga yordam beradiki ,robot har doim shu
mayoq tomon harakatda bo’ladi.Bu datchikning juda ham
arzon narxda ekanligi deyarki barcha qo’lbola ro’botlarda
foydalanish imkonini beradi va shu orqali bu ro’borlarni
tosiqlardan qo’chish yoki aylanib o’tish qobiliyatini beradi.

Document Outline


Download 0.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling