S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a

S E S T O D A S IM O N L A R (C E ST O D A R iA ) sinfining turlari unchalik k o ‘p 
emas. Ular baliqlar va sudralib yumvchilardan toshbaqalaming tana b o ‘shlig‘ida 
parazitlik qiladi.
Sestodasimonlarning tuzilishidagi ayrim belgilari tasmasimon chuvalchanglarga 
o'xshaydi, y a ’ni ulaming ham hazm qilish organlar sistemasi b o ‘lmaydi. Lekin farq
89

---

qiladigan belgilari ham ko'p. Sestodasimonlaming lichinkasi likofora deyiladi va 
unda 6 ta emas, balki 10 ta embrional ilmoqlari b o ‘ladi.
Sestodasimonlaming tanasi b o ‘g ‘imlarga b o ‘linmagan. Jinsiy apparati markaz- 
lashgan. bitta bo'ladi. Ular germafrodit b o i i b , urug'donlari k o ‘p, bitta ikki b o ia k li 
tuxumdoni bor. Sariqdonlari rivojlangan, bachadoni alohida teshik bilan tashqariga 
ochiladi.
Tanasi bargsimon yoki kamarga o'xshash, uzunligi 2-3 8 sm atrofida b o ‘ladi. 
Yopishuvchi organlari b o ‘lmaydi. Rivojlanishi xo'jayin almashtirish yo'li bilan bo­
radi.
Oraliq xo'jayinlari qisqichbaqasimonlardan yonlab suzarlar (Amphipoda) 
va ayrioyoqlar (Mysidacea) turkumlari vakillari hisoblanadi. Likofora lichin­
kasi ushbu qisqichbaqasimonlar tana b o 's h lig 'ig a kirib, 
o'zgarishlarga uchraydi va morfologik jihatdan jinsiy 
voyaga yetgan shaklga yaqin bo'lgan lichinkalik davriga 
aylanadi. Oraliq xo'jayin orqali asosiy xo'jayin oshqozo- 
niga tushgan lichinka x o ‘jayin tana b o ‘shlig‘iga o'tadi va 
o\sib voyaga yetadi.
MDH mamlakatlarida osyotrsimon baliqlarda parazit­
lik qiladigan sestodasimonlaming tipik vakili - amfilina 
(Amphilina foliacea) keng tarqalgan.
Amfilinaning tanasi bargsimon, uzunligi 5 sm. Voyaga 
yetgani ichakda emas, balki x o ‘jayinning tana b o 'sh lig 'id a 
parazitlik qiladi va osyotrsimon baliqlarga katta zarar 
yetkazadi (33-rasm).
Umuman, amfilmalarnmg 8 ta turi va 6 ta avlodi mavjud. 
Sestodasimonlar sinfiga yana girokotilidlar (Gyrocotyli- 
dea) turkumi ham kirib, ular asosan qadimgi akulasimon 
baliqlardan ximerasimonlarning ichagida parazitlik qiladi. 
Yassi tanasining keyingi qismida yopishuv diski, oldingi 
qismida esa kichikroq so ‘rg ‘ichi b o ia d i. M etamorfoz 
orqali rivojlanadi.
Girokotilidlar monogeniyalar bilan tasmasimon chuval-
i 
-b a c h a d o n
te s h ig i, 
changlar sinflarining tuzilishi belgilarini o ‘zida mujassam-
2 - u r u g ‘d o n la r, 3 -b a c h a d o n , 
lashtirgan oraliq hayvonlar hisoblanadi. Bu turkumning 
4 -s a riq d o n la r, 5 -tu x u m d o n , 
jq ta ^urj va 3 ta avlodi bor. Tanasining uzunligi 2 -3 sm
6-°°tip 7-jinsiy qin. 8-jin- 
2q srn g acha boradi. X o 'ja y in alm ash tim iay d i. B utun 
siy teshigi, 9-urug yo li. 
. 
0 
t . J .
hayotiy jarayonlan bitta xo jayinda о tadi.