S. J. Razzaqov Namangan muhandislik-qurilish instituti

Ishlab 
chiqarish 
texnologiyas
Ishlatilishi 
Vazifasi 
 Xomashyosi 

xomashyoni qazib olish ; 

xom granulalarni tayyorlash; 

xom 
granulalarga 
termik 
ishlov berish (tayyor mahsulot 
olish); 

olingan mahsulotni navlarga 
ajratish ; 

g’ovak to’ldiruvchi (keramzit 
Samarali yengil 
betonlar uchun. 
to’ldiruvchi 
Giltuproqning ba’zi turlari 
kuydirishda ko’pchiydi va 
bunday gillar asosida 
keramzit olinadi. 
Yengil samarali g’ovak 
to’ldiruvchi 

---

189 
8.Keys-stadi texnologiyasi 
 “Case” so’zi, lotincha “casus”- “voqea, hodisa” so’zidan kelib chiqqandir. 
Boshqacha aytganda, bu tushuncha hayotda yuz beradigan qandaydir voqea yoki 
hodisani, aniq bir vaziyatning tafsilotini anglatadi. Umuman olganda, keys – stadi 
(aniq bir holat yoki vaziyat), muayyan jarayonida sodir bo’ladigan haqiqiy 
voqeg’likni so’zlar, raqamlar, obrazlarda ifoda etishda namoyon bo’ladi. Bundan 
tashqari, bu ifoda ta`lim sohasida, hodisa yoki vaziyatni tadqiq etish uchun 
ishlatiladigan axborot, stenografiya sifatida qo’llaniladi. Keys-stadi hodisa yoki 
vaziyatni oddiy tafsilotidan farqli o’laroq, u o’quv materialini o’zlashtirish uchun 
ko’maklashuvchi axborotni o’z ichiga oladi, bunga duch kelgan muammoni 
aniqlash va uning yechim yo’llarini izlash orqali erishiladi. Keys-stadi, muayyan 
o’quv maqsadli bilim olish vositasi sifatida ishlab chiqilishi zarur. Ushbu 
maqsadlar keng ko’lamli bo’lib, axborotlar, ma’lumotlar yoki tafsilotlar bilan 
ta’minlanishini nazarda tutadi, ular muayyan qarashlar yoki usullarni namoyish 
etishda qo’llanilishi mumkin. “Keys-stadi” atamasini o’qitish va tadqiq etish 
yo’nalishlarida qo’llashda turlicha yondashish zarurligini alohida qayd etish lozim.
“Keys-stadi” yordamida o’qitishda muammolar aniqlanadi, yechimlar 
topiladi, tavsiyalar ishlab chiqiladi.
Sifatli keys-stadilar, ularni tayyorlash, rasmiylashtirish va tekshirish 
uchun ko’p vaqt talab etadi. SHu bilan birga to’g’ri tuzilgan va o’quv faniga 
kiritilgan keys-stadi, fanni o’zlashtirishda ko’zlangan natijalarga erishishga 
imkoniyat beradi. 
Ishchan keys-stadilar tuzishning quyidagi ketma-ketligiga rioya qilinish 
tavsiya etiladi:

Keysni o’rganish maqsad va vazifalarini ishlab chiqish

Keysning maqsad va vazifalariga muvofiq materiallar tanlash

Materiallarni birlamchi qayta ishlash va tahlil etishdan iborat. 

Keys turini aniqlash

Keys maqsadi va vazifasiga muvofiq materialni moslash

Keys matni va unga qo’yiladigan savollarini texnik tuzish.

---

190 

Keys a’robatsiyasi (sinab ko’rish).
Muayyan vaziyat usuli a’robatsiyasi doirasida tahsil oluvchining keys bilan 
ishi quyidagilardan iborat: 

keys-stadini individual tahlil qilish; 

keys-stadini kichik guruhda tahlil qilish; 

keys-stadini auditoriyada pedagog bilan muhokama qilish. 
A’robatsiyada keys-stadi bilan tanishishni bir necha bosqichda o’tkazish 
maqsadga muvofiqdir.
Birinchi marta butun keys-stadini juda tez o’qib chiqish kerak. Bunda o’qish 
tezligi, uni qayta aytib berish imkoniyati bilan aniqlanishi zarur. 
Keysning ikkinchi o’quvi, ancha diqqat va ehtiborli bo’lishi lozim, uning 
tezligi esa o’qilganga nisbatan anglashni amalga oshirish orqali belgilanadi. Katta 
keys-stadi uchun bu ikki soatdan to’rt soatgacha davom etishi mumkin. Keys-
stadining tahlili, aynan shu bosqichda baholanadi.
Keys-stadini uchinchi o’qishi yakuniy hisoblanadi. Buni mashg’ulotdan 
oldingi kunning kechasi bajarish yaxshidur. Keys-stadini avval boshlanishini 
o’qish, so’ng oxiridan boshlab hammasini oldinga “qaytarib” dalil va voqealarni 
kichik guruhda muhokama qilgandan keyin, qayta tekshirish va aniqlash foydadan 
xoli bo’lmaydi.