s. KiriSH. «Kuntug‘mish» I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «Kuntug‘MlSH»
Oltun qafas ichra gar qizil gul butsa, Bulbulg‘a tikondek oshyon bo‘lmas emish
Download 0.53 Mb.
|
Nurbek kitob 8-sinf
|
Oltun qafas ichra gar qizil gul butsa, Bulbulg‘a tikondek oshyon bo‘lmas emish.
Alisher Navoiyhing «Bo‘lmas emish» radifli ruboiysi qaysi kitobining tarkibiga kiritilgan? «Sab’ai sayyor»ga «Xazoyin ul-maoniy»ning «G‘aroyib us-sig‘ar» devoniga «Saddi lskandariy»ga «Xazoyin ul-maoniy»ning «Navodir ush-shabob» devoniga Alisher Navoiy qalamiga mansub quyidagi bayt qaysi asarda keltirilgan? Navoiy, chu g'urbatda sen shod bo‘l! Vatan yodi ranjidin ozod bo‘l! «Sab’ai sayyor»da «G‘aroyib us-sig‘ar»da «Saddi lskandariy»da «Navodir ush-shabob»da «Bo‘lmas emish» radifli ruboiyning to'g'ri talqinlarini toping. Odam o‘zga diyorda shodmon, ya’ni xush-u xursand hayot kechirishi qiyin, 1-misra ana shu bir insoniy holatni ifodalab kelgan; 2-satrda 1-misradagi fikr dalil bilan isbotlanadi: shodmon bo'lmaslikka sabab shuki, begona yurtning eli musofir - notanish odamga shafqat qilmas va aslo mehribonlik ko'rsatmas ekan... Oldingi ikki misrada mavjud bulbul timsoli, xususan, uning qafasda ekani ruboiyda ozodlik ruhining ham borligiga ishora qiladi; Ruboiyning oxirgi ikki misrasini: «Oltin qafas ichida qizil gul bitsa ham, bulbulga bu qafas oshyon, ya'ni Vatan bo'la olmaydi, gul esa tikandek sanchiladi», - deb tushunish ham mumkin. A)1,2, 4 B)1,2, 3 C)1,3, 4 D)2, 3, 4 Sof turkiy she'riyatgagina xos janrni toping. A) qit'a B) g'azal C) ruboiy D) tuyuq 62 3-§. ALISHER NAVOIY «Bo‘lmas emish» radifli ruboiyning mazmuniga monand qush uchun qafasdagi har qanday go'zal hayotdan ko‘ra, vayrona bolsa ham, tikanli oshyoni ming chandon a’lo ekanligi haqidagi g'oyani Navoiy qaysi dostonining epik tasviridagi hikoyatda yoyibroq bayon etadi? «Saddi lskandariy» dostonidagi «Kabutar hikoyati...»da «Sab’ai sayyor» dostonidagi «Sher va Durroj hikoyati...»da «Farhod va Shirin» dostonidagi «Kabutar hikoyati...»da «Layli va Majnun» dostonidagi «Sher va Durroj hikoyati...»da Quyida qaysi asardan olingan hikoyatning mazmuni qisqacha bayon qilingan? «Erkin uchib yurgan bir kabutar ovga chiqqan bir podshohning tuzog'iga tushib, bandi bo'ladi. Payti kelib, kabutar bu «zindon»dan qochish imkonini topadi... Lekin, afsuski, o'tgan ana shu yillar mobaynida uning uyasi buzilib ketgan edi... ...Odamlar uni qo‘lga tushirish uchun tomlariga sepib qo'ygan donlarga qiyo ham boqmaydi. Oxiri, o‘sha uyasining xarobalarini topib, xursand bo‘lganicha o'sha yerga qo‘nadi. Vayrona bo'lsa ham, o‘z vayronasini unga begona bo‘lgan shoh qasridan afzal biladi». «Farhod va Shirin» dostonidagi «Kabutar hikoyati...»ning «Sab’ai sayyor» dostonidagi «Sherva Durroj hikoyati...»ning «Saddi lskandariy» dostonidagi «Kabutar hikoyati...»ning «Layli va Majnun» dostonidagi «Sher va Durroj hikoyati...»ning Quyidagi misralar Alisher Navoiyning qaysi asaridan olingan? Ki: «Ma’nus erur, garchi vayronadur, Netay shoh qasrinki, begonadur». Erur qushqa xushroq, chu boqsang, ayon, Murassa’ qafasdin tikon oshyon. A) «Mahbub ul-qulub»dan B) «Lison ut-tayr»dan C) «Sab’ai sayyor»dan D) «Saddi lskandariy»dan «Bo‘lmas emish» radifli ruboiyning tasavvufiy talqini bilan bog'liq to‘g‘ri javoblarni toping. G'ariblik falsafiy-tasavvufiy tushuncha sifatida insonning tiriklik choglni bildiradi, umr kechirish faqat shodliklardangina iborat emas; Lirik qahramonning el, ya’ni kishilardan mehr-shafqat kam ko'rganidan nolishi ham - tabiiy, zamon ahli bevafoligidan shikoyat Navoiy lirikasining bosh mavzularidan biri hisoblanadi;
Download 0.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|