s. KiriSH. «Kuntug‘mish» I bob. Xalq og‘zaki ijodi 1-§. Kirish. «Kuntug‘MlSH»

2-§. LUTFIY 43


A) Lutfiy B) Ogahiy
C) Bobur D) Navoiy

80. 
    Quyidagi tuyuqda qollanilgan tajnislarning ma'nolarini toping. Kechti umr-u, tushmadi ul yor ila, Qo'rqaram ko'nglum bu g'amdin yorila.
    

Bu vafosizliqki, sendin ko'rmisham, E'tiqodim qolmadi hech yor ila.
A) yor ila - yor (sevgili) bilan; yorila - yoriladi; yor ila - do'st bilan B) yor ila - do'st bilan; yorila - yoriladi; yor ila - yor (sevgili) bilan C) yor ila - yoriladi; yorila - do'st bilan; yor ila - yor (sevgili) bilan D) yor ila - yoriladi; yorila - yor (sevgili) bilan; yor ila - do'st bilan

80. 
    0‘zbek mumtoz she'riyatida qaysi ijodkorlar tuyuqning eng go‘zal namunalarini yaratganlar?
    

1. 
   Lutfiy va Alisher Navoiy
   
2. 
   Jomiy va Alisher Navoiy
   
3. 
   Lutfiy va Jomiy
   
4. 
   Bobur va Jomiy
   

80. 
    Turkiy she'riyatda yuzaga kelgan tuyuq janri qaysi vaznda yoziladi?
    

1. 
   mutaqoribi musammani mahzuf (yoki maqsur)
   
2. 
   hazaji musammani axrabi makfufi mahzuf (yoki maqsur)
   
3. 
   ramali musaddasi mahzuf (yoki maqsur)
   
4. 
   mutaqoribi musaddasi mahzuf (yoki maqsur)
   

80. 
    Aruzning turkiy she'riyatda eng ko‘p qo'llanadigan, xalq tarafidan oson o'qilib, qiynalmasdan talaffuz qilinadigan vazni qaysi?
    

A) sari’ B) ramal
C) hazaj D) mutaqorib

80. 
    Tuyuq vazni o'zbek xalq og'zaki she'riyatiga yaqin bo'lib, og'zaki she'riyatimizda barmoq vaznida necha bo‘g‘inli she'rlar ko‘p uchraydi?
    

A) 11 bo‘g‘inli B) 12 bo'g'inli
C) 13 bo‘g‘inli D) 14 bo‘g‘inli

80. 
    Tuyuqning o'ziga xos xususiyatlarini toping.
    

1. 
   Tuyuq, albatta, to'rt misradan iborat bo'ladi;
   
2. 
   Tuyuq misralari, xuddi ruboiydagi kabi a-a-a-a yoki a-a-b-a tarzida qofiyalanishi zarur;
   

44 2-§. LUTFIY________

3. 
   Tuyuqning ikki, uch yoki to'rt misrasi oxirida tajnis san'atini hosil qiladigan so'zlar yoki so'zlar turkumi qo'llangani uchun shuning o‘zi qofiya o'rniga o'tadi;
   
4. 
   Qofiyadosh so'zlar albatta tajnisli boladi, ya'ni omonim so'zlardan yoki shakldosh so'zlar turkumidan tashkil topishi darkor;
   
5. 
   Tuyuq ba'zan ruboiydagi kabi a-b-a-b tarzida ham qofiyalanadi;
   
6. 
   Tuyuqning birinchi, ikkinchi, uchinchi misrasi oxirida tajnis san'atini hosil qiladigan so'zlar yoki so'zlar turkumining qo'llanilishi shart.
   

A) 1, 3, 4, 6 B) 1,2, 3, 4 C) 1,4, 5, 6 D) 1, 2, 4, 5

80. 
    Muayyan bir aruz vaznini necha xil tarzda ifodalash mumkin, ular qaysilar?
    

1. 
   Nomi aytiladi (masalan, «ramali musaddasi solim», «ramali musaddasi mahzuf», «ramali musaddasi maqsur»);
   
2. 
   Afoilu tafoili aytiladi (masalan, «foilotun foilotun foilotun», «foilotun foilotun foilun», «foilotun foilotun foilon»);
   
3. 
   Taqte'si beriladi ( masalan, «- V — / - V — / - V —», «- V - - / - V - - / - V -», «- V - - / - V - - / V -»);.
   
4. 
   Baytda nechta turoq ishtirok etayotgani ham vazn nomfda aks etib turadi (masalan, «ramali musaddasi solim», «ramali musaddasi mahzuf», «ramali musaddasi maqsur»).
   

A)1,2, 3, 4 B) 1,4 C)2, 3, 4 D) 1, 2, 3

80. 
    Quyidagi qaysi bosh rukn «—V » tarzida ifodalanadi?
    

A) «mafoiylun» B) «faulun»
C) «foilotun» D) «foilun»

80. 
    Cho'ziq hijo qanday belgilanadi?
    

A)«V~» B)«V» C)«~» D) «—»

80. 
    Tuyuq vazni o'zbek xalq og'zaki she'riyatiga yaqin bo'lib, og'zaki she'riyatimizda barmoq vaznida necha bo'g'inli turoqlardan iborat she'rlar ko'p uchraydi?
    

1. 
   6 va 8 bo'g'inli turoqlardan
   
2. 
   7 va 5 bo'g'inli turoqlardan
   
3. 
   6 va 7 bo'g'inli turoqlardan
   
4. 
   6 va 5 bo'g'inli turoqlardan
   

80. 
    Qaysi hijo faqat va faqat misra oxirida keladi?
    

A) o'ta cho'ziq hijo B) qisqa hijo
C) cho'ziq hijo D) o'ta qisqa hijo