Samarqand 2020 Mavzu: Gapbo`laklari sanalmaydigan birliklar

Kirish so`z va kirish birikma

• So`zlovchining o`z ibayon etayotgan fikrga bo`lgan turli munosabatini bildiruvch iso`z yoki so`zbirikmasi kirishso`z yok ikirishbirikma deb yuritiladi.
• Kirishso`z, kirishbirikma mazmunan butun birgapga yok iuning biror bo`lagiga tegishl ibo`ladi.
• Kirishso`z va kirishbirikma:
• I. So`zlovchining bayon qilinayotgan fikrga bo`lgan turli munosabatini ifodalaydi:
• 1. Ishonch yoki tasdiqni (albatta, to`g`ri, haqiqatan, darhaqiqat, shubhasiz, so`zsiz kabilar): Albatta, mendan ko`ra paxta ishining ustalari yaxshiroq bilishadi. (J.Abdullaxonov). To`g`ri, til suyaksiz-u, lekin suyakn I sindiradi. (SHuhrat).
• 2. Gumonni (ehtimol, balki, aftidang, chamasikabilar): Ehtimol, o`z xatolarini tuzatmoqchi bo`lib yurgandir? (P.Qodirov). Aftidan, professorning so`zlari unchalik quvonishga arziydigan emas shekilli. (J.Abdullaxonov).
• 3. Afsuslanish, taajjubni (afsuski, attang, essiz, baxtgaqarshikabilar): Afsuski, boya hamma raislarni mehnatga chaqirmagan ekansiz, Otaqo`zi aka, - dedi Xolmurodov. (O.YOqubov).

II. Bayon qilingan fikrning kimga qarashli ekanligin iifodalaydi (menimcha, sizningcha, ularning aytishicha, aytishlaricha kabilar): menimcha, to`g`risin io`z vaqtida aytib, xatoning oldini olgan yaxshidir. (J.Abdullaxonov). Keksalarning aytishicha, o`sha suvtog`ning tirqishidan oqib kelib, mannashu buloqdan chiqarmish. (P.Qodirov).).

• II. Bayon qilingan fikrning kimga qarashli ekanligin iifodalaydi (menimcha, sizningcha, ularning aytishicha, aytishlaricha kabilar): menimcha, to`g`risin io`z vaqtida aytib, xatoning oldini olgan yaxshidir. (J.Abdullaxonov). Keksalarning aytishicha, o`sha suvtog`ning tirqishidan oqib kelib, mannashu buloqdan chiqarmish. (P.Qodirov).).
• III. Bayon qilingan fikrning tarkibini ifodalaydi (avvalo, nihoyat, birinchidan, ikkinchidankabilar): Nihoyat, xuddi yoshi ulug` odamlardek viqor bilan qadam bosib Asadillo paydo bo`ldi. (F.Musajonov). Birinchidan, bugun hamisha opaning yubiley kechalari, ikkinchidan, ertaga oblast yosh yozuvchilarining konferentsiyasi ochiladi. (O.YOqubov).
• IV. Aytilayotgan fikrning oldingi fikr bilan aloqasini ifodalaydi (demak, xullas, ishqilib, shundayqilib, binobarin, ko`rinadiki kabilar): Xullas, barcha bilan ahillashib ketganligi ko`rinib turardi. (J.Abdullaxonov). Ishqilib, shu oqshomchi suhbat bekor ketmadi(J.Abdullaxonov)