Samarqand davlat chet tillar instituti tarjimonlik fakulteti tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedresi

II bob bo’yicha xulosa

Pragmatika tushunchasi paydo bo’lgan davrlardan boshlab ko’plab olimlar uni chuqur o’rganishga va tahlil qilishga kirishishdi. Bu borada tarjimada uchraydigan pragmatik muammolar ham chetda qolmadi.

Tarjimaning pragmatik muammolaridan biri bu pragmatik adekvatlik muammosidir. Adekvat tarjima bu – mukammal tarjimadir. Adekvat tarjima tushunchasining mualliflari bo’lgan A.V. Fedorov va Ya. I. Resker tarjimani aniq hikoya qilib berish deb tushunmaslikka da’vat etadilar. Adekvat tarjima bu ham hikoya qilib berish, ham asliyatning grammatik, stilistik, funksional xususiyatlarini tarjimada qayta yaratishdir.

Pragmatik adekvatlikka erishish turli omillarga bog’liq bo’lishi mumkin. Jumladan, asliyat va tarjima tili normalari, lug’at tarkibi, madaniyati, tarjimon mahorati va hokazolar. Ammo bular orasida eng birinchi o’rinda tarjimon mahorati turadi.Mahoratli tarjimongina tarjima jarayonida duch kelgan pragmatik muammolarni imkon qadar bartaraf eta oladi. Tarjimonning mahorati asliyat va tarjima o’rtasidagi tafovutlarni kamaytirish imkonini beradi.

Tarjimaning pragmatik muammolaridan yana biri bu kontaminatsiyalashgan nutq tarjimasidir. Ko’pgina tillarda buzib gapirishning standart shakliga kirgan formalari mavjud vabuzib gapirish usullari turli tillarda turlichadir. Masalan, fe’l formalarini noto‘g’ri tanlab gapiriladigan kontaminatsiyalar rus tilida gapirishga urinadigan ko’pchilik xorijliklarga xos bo’lsa, o’zbek tilida so’zlaganda kelishiklardan noto’g’ri foygalanishi yoki ba’zi tovushlarni talaffuz qila olmasligi ruslarga, shuningdek barcha xorijliklarga xosdir.

Ammo tarjima pragmatikasida shunday muammolar borki, ular tarjima bilan bog’liq bo’lmaydi. Asliyat mazmunini yetkazishdan tashqari maqsadlar tarjima pragmatikasida tarjima bilan bog’liq bo’lmagan omillar hisoblanadi. Ba’zan asliyat yaratilgan davr va tarjima davri o’rtasidagi siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy vaziyatlarning tafovuti tarjimonning bilib turib asliyatdagi ba’zi elementlarning haqiqiy tarjimasini berishdan bosh tortishiga olib keladi.