Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova mehmonxona servis xizmati

Turistlar va sayohatchilarni joylashtirish vositalari

Mehmonxonalar va shunga o‘xshash korxonalar

Ixtisos-lashgan joylashtirish vositalari

Xususiy joylash-tirish vositalari

Tijorat asosidagi va maxsus joylashtirish vositalari

Mehmonxonalar

Turistik bazalar

Davolash mehmonxonalari

Shaxsiy turarjoy

Motellar

Yoshlar mehmonxonalari

Mehnat va dam olish lagerlari

Xususiy uylardagi ijaraga olingan xonalar

Pansionatlar

Turistik mehmonxonalar

Transportdagi joylashtirish vositalari

Xususiy agentlardan ijaraga olingan xonalar

Turistik qishloq (uylar guruhi)

Rotel

Plyaj mehmonxonalari

Qarindoshlar va tanishlar-nikida joylashish

Nomerli klublar

Botel, flotel

Bungalo

Mehmon uylari

Ijtimoiy turizm korxonalari

Bastay

Boshqalar

Manzilgohlar, kulbalar

Boshqa joylashtirish vositalari

Boshqa muassasalar

Alpotellar

3.1-sxema. Jahon turistik tashkiloti tomonidan tavsiya etilgan joylashtirish vositalari tasnifi

Mehmonxona korxonalarining shinamlik darajasiga ko‘ra tasnifini ko‘rib chiqishda xalqaro amaliyotda yuzaga kelgan tasniflarni hamda ularni amalga oshirish tartibini bevosita belgilovchi hujjatlarni ishlab chiqishga nisbatan yondashuvlarni alohida qayd etib o‘tish kerak.

Birinchi yondashuvda bunday hujjatlarni ishlab chiqish, amalga tatbiq etish va nazorat qilish bilan davlat organlari shug‘ullanadi, ya’ni mehmonxona korxonalari shinamlik darajasining, balki, boshqa joylashtirish vositalarining, shuningdek ovqatlanish korxonalarining davlat tomonidan belgilangan rasmiy tasnifi mavjud. Xususan, bunday yondashuvga misollar Fransiya va Rossiyada kuzatiladi. Fransiya milliy tasnifi Hunarmandchilik va turizm ishlari bhyicha savdo vazirligining 1966 yil 13 iyuldagi 66371 son qarori bilan amalga kiritilgan. Rossiya Federatsiyasida mehmonxonalarni tasniflash RF – GOST R 50645-94 «Turistik-ekskursiya xizmatlari khrsatish. Mehmonxonalar tasnifi» davlat standartiga asosan amalga oshiriladi.
Ikkinchi yondashuvda hujjatlarni ishlab chiqish, amalga oshirish va nazorat qilish bilan kasaba uyushmalari va birlashmalari shug‘ullanadi. Masalan, Germaniyada bu jarayonlarni Mehmonxona va restoran xo‘jaliklari birlashmasi (EHOGA), Shveysariyada – Shveysariya mehmonxona sohiblari uyushmasi amalga oshiradi.
Jahon amaliyotida shunday holatlar ham uchraydiki, bir mamlakat doirasida bir nechta tasniflash tizimlari amal qiladi. Masalan, Buyuk Britaniyada «tojlar» tizimi bilan bir qatorda, Britaniya turistik agentliklar uyushmasi – «Britich Travel Authority» (BTA) tomonidan taklif qilingan tasniflash tizimi qo‘llaniladi:

• 
  byudjet mehmonxonalari – shaharning markaziy qismida joylashgan va qulayliklar minimumiga ega mehmonxonalar;
  
• 
  turistik toifadagi mehmonxonalar – tarkibida restoran va bar bo‘lishi shart;
  
• 
  o‘rtacha toifadagi mehmonxonalar – xizmat khrsatish saviyasi ancha yuqori bo‘lgan mehmonxonalar;
  
• 
  birinchi toifa mehmonxonalar – shinamlik darajasi juda yuqori bo‘lgan, a’lo darajada xizmat ko‘rsatiladigan mehmonxonalar;
  
• 
  oliy toifa mehmonxonalar – yashash va xizmat ko‘rsatish ekstra darajada bo‘lgan mehmonxonalar.
  

Buyuk Britaniyada amal qiluvchi «tojlar» tizimini «yulduzlar» tizimi bilan uyg‘unlashtirish uchun «tojlar»ning umumiy miqdoridan bitta «yulduz»ni ayirish kerak (masalan, to‘rt «tojli» daraja uch «yulduzli» darajaga teng).
Yuqorida ko‘rib chiqilgan Britaniya agentliklari uyushmasi tomonidan taklif qilingan mehmonxonalarni tasniflash tizimi ham shunday muvofiqlikni nazarda tutadi:

• 
  byudjet mehmonxonalari – 1 yulduz;
  
• 
  turistik toifa mehmonxonalari – 2 yulduz;
  
• 
  o‘rtacha toifa mehmonxonalar – 3 yulduz;
  
• 
  birinchi toifa mehmonxonalar – 4 yulduz;
  
• 
  oliy toifa mehmonxonalar – 5 yulduz.