Samarqand veterenariya meditsina instituti «Ichki yuqumsiz kasalliklar va akusherlik kafedrasi» kafedrasi

13-LABORATORIYA MASHG’ULOTINING
PASPORTI


MAVZU: “POLONIY 210 VETERINARIYA NAZORANDAGI OB'EKTLARDA ANIQLASH”.
Darsning maqsadi: Talabalarga titrlangan stabil strontsiy eritmasini tayorlash va strontsiy sulfati buyicha titrni anio`lashni o’rganish.
Kerakli jixozlar:
Radiobiologiya hodimlariga chegaralangan nurlanish dozasi, Stend: Nurlanishdan himoyalanish vositalari. Rentgen kabinetidagi: himoya ekranlari, shaxsiy muxofaza jixozlari. Qo’rg’oshin toshbloklar. reaktivlar va asbob-uskunalar: Azot saqlovchi ittriy eritmasi, azot kislotasi, distillangan suv, o’lchov kolbalar (rezina probkali). mufel pechi. radionuklidlar: strontsiy-90, seziy-137, yod-131, poloniy-210.
Adabiyotlar:

1. 
   Belov A.D., Kirshin V.A. Veterinarnaya radiobiologiya. Uchebnik. M.: Agropromizdat, 1987.
   
2. 
   Belov A.D., Kosenko A.S., Pak V.V. i dr., Praktikum po veterinarnoy radiobiologii. Uchebnik. M.: Agropromizdat, 1988.
   
3. 
   Radiobioloy for the Radioloist Eric J., Hall, D. Phil., New York, 2011.
   

Tuzuvchilar:
Katta o’qituvchi, v.f.n. Ibragimov B.X.
Assistent, v.f.n. Nurmuxamedov B.M.
Assistent Abdumajitov V.B.
13- Mavzu: Poloniy 210 veterinariya nazorandagi ob'ektlarda aniqlash.
Reja:

1. 
   Poloniy - 210 ni veterinariya nazoratidagi obektlarda aniqlashning ahamiyati.
   
2. 
   Poloniy - 210 ni veterinariya nazoratidagi obektlarda aniqlash usullarini aniqlash.
   

Go’sht, suyak va qalqonsimon radiokimiyoviy ekspertizasida barobar emas. Go’shtni tekshirish asosan radiatsion va gigienik ahamiyatga ega, suyaklar tekshirilishi maxsuldor hayvonlarning osteotrop radionukleidlar bilan ifloslanishini aniqlaydi. Qalqonsimon bezning suyilgan hayvonlardan, yaylovlardan yangi radionukleidlarni- chukmalarini nazorat etish va aniqlashga yordam beradi.

Xar biri radionukleidligiga tekshiriladi, ular uchun bu kritik organlardir. Go’shtga-Ro-210, suyakga Sr-90 va qalqonsimon bezga J -131 (yod).
Muskullarda ko’p miqdorda kaliy (gramm/kg): Y.SH.H o’rtacha-3,7(3,31- 4,27) o’zgaradi, chuchqalarda 3,8 (3.62-4.11), shimol bug’ida 3,9 1gram kalida 0.739 pKI K-40 saklanadi, shu sababli tabiiy mushaklar aktivligi 2,7; 2,8; 2.9 (pKI/kg) teng.
Kaliy miqdori xar xil mushaklarda 30% asosan go’sht yog’lari va qo’shma to’qimalar rivojlanishiga bog’lik. Go’sht qancha yog’lilik bo’lsa shuncha qo’shimcha to’qimalar bilan boy bo’lsa, shuncha kaliy kamayadi. Chuchqa shpigida 1,7 gr/kg va kaliy miqdori unda1,7pKI/kg. Mushaklar Ro-210 uchun kritik organdir. Lekin uning
miqdori go’shti juda past. Tabiatda radioaktiv parchalanish oshib ketsa Scl 87 oshadi.

2. 
   Birinchi bo’lib Ro-210 oshiq miqdorini baliq suyaklarda ingliz radiologlari tog’li tumandagi daryolardi 1955 yilda aniqladilar. Keyinchalik polyak va portugal radiologlar tasdiqladilar. Bu o’zgirishlar oshiqcha atmosfera chukmalari va binobarin radioaktiv chukmalar hamdir. Lekin bu faqat taxmindir. Bularni tekshirish uchun 390ta suyak, 74 hayvondan olindi. Azarbajon hududidagi tog’li va vodiy tumanlardan. Tog’li tumanlardan (2000 m dengizdan baland) chukmalar 2 barobar vodiydan ko’ra kam bo’ladi. Hayvonlar yoshi bo’yicha tekshirilganda, yoshi oshishi bilan Sr-90 miqdori pasayadi. Shu sababli aytish kerakki uy va yavoyi hayvonlarning yoshlik dinamikasi bir xil.
   
3. 
   Qalqonsimon bezlarda yod 131 aniqlash bo’yicha mayda va katta shoxli hayvonlarda yaylovlardagi o’tlar bilan radionukleidlar organizmga kirib 3-5 kunda yod 131 ni 20% qalqonsimon bezlariga kiradi.(30 kg-bgr). Bu ko’rsatkichlar AQSH ning Nevada shtatidagi paligon yonidagi buzoqlarda kuzatiladi, 240 km narida. Buning ta’siri Postdamdagi qo’ylarda 1962 yilda ta’siri kuzatildi. Xitoyda Lobnor kuli yaqindagi su’niy portlash natijasida 1964 yil oktyabr oyida, 2 xaftadan keyin AKSH ning yuta shtatidagi sigirlarning qalqonsimon bezlarida ta’siri aniqlandi. 1965 yilda may oyida portlashdan keyin Hindistonda qo’zilarning qalqonsimon bezlarida yod 131 aniqlangan. 1967 yil oktabridagi Uindekeylediy atom reaktorini avariyasida, Angliyaning xar xil xil qo’ylarda. Baliqlarda 11 kundan keyin yod 131 aniqlangan darajasi 1-15pKu/g oshdi, baliqlarda 60 pKI/g.
   

Aytish kerakim yadroviy porlashdan .keyin qo’ylarda, sigirlar dan ko’ra yod 131 miqdori qalqonsimon bezlarda 2 barobar oshiq bo’lgan. Baliqlarda 3 barobar oshiq bo’lgan.