Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz - elga e`tiborsiz. ( A. Navoiy )
Foydalaniladigan adabiyotlar:
«Ona tili» 6 -sinf uchun darslik. 6-sinf darsligining elektron varianti.
Darsning borishi:
a)salomlashish b) sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish
c)kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish
O’tgan mavzuni so’rash.
a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.
b) Frontal (guruh bilan ishlash)
Yangi mavzu
1-topshiriq. Shaxs, joyni bildiruvchi atoqli otlarga misollar keltiring.
2-topshiriq. Berilgan otlarni quyidagi guruhlarga bo'ling. Jo'ra, Bekobod, Usmon Nosir, Bo'ribosar.
Shaxs nomlari
|
O'rin-joy nomlari
|
Narsa nomlari
|
|
|
|
3-topshiriq. So'zlarni ism, ota ismi, familiya, taxallus bildirishiga ko'ra guruhlang.
Toshev, Yo'ldosh o'g'li, Xorazmiy, Ibn Sino, Sanobar Akbar qizi, Navoiy, Cho'lpon.
BILIB OLING. Biror shaxs, narsa yoki joyga atab qo'yilgan nomlar atoqli otlar sanaladi. Atoqli otlar nimani atab kelishiga ko'ra shaxs nomlari va joy nomlariga bo'’inadi.
Kishilarning ismi, otasining ismi, familiyasi, taxallusini bildiruvchi otlar shaxs nomlari sanaladi.
ESDA TUTING. Familiyalar shaxs ismidan so'ng otasining ismini qoldirish (Usmon Nosir), otasining ismiga -ov(a), -yev(a) qo'shimchasini qo'shish (Erkin Vohidov) bilan ifodalanadi.
Shaxs nomlarini toping va ularni izohlang. Yana qanday mashhur allomalarni bilasiz? Shu haqda suhbatlashing.
Notiq dedi: «Taqdir shul,
Bu jahoniy iroda.
Tillar yo'qolur butkul,
Bir til qolur dunyoda».
«Ey voiz, pastga tushgin,
Bu gap chiqdi qayerdan?»
Navoiy bilan Pushkin
Turib keldi qabrdan.
Kim darg'azab, kim hayron,
Chiqib keldilar qator:
Dante, Shiller va Bayron,
Firdavsiy, Balzak, Tagor.
«Va'zingni qo'y, birodar,
Sen aytganing bo'lmaydi!»
Barcha dedi barobar:
«Ona tilim o'lmaydi».
(E. Vohidov)
Abdu-, -qul, -berdi, -xon, -jon, -boy, -oy, -bek, -xo'ja, -bonu singari kishi nomlari ko'rsatkichlari ishtirok etgan ismlar qatorini tuzing. Ularning ismlarga qo'shilish o'rni va imlosini tushuntiring.
1. Shaxs nomlari deb qanday otlarga aytiladi?
2. Joy nomlariga misollar keltiring.
Do'stlaringiz bilan baham: |
