Sanatshunoslik

O’ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI
OLIY TA'LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VАZIRLIGI


ANDIJON DАVLАT UNIVЕRSITЕTI


"SANATSHUNOSLIK" FAKULTETI

“MUSIQIY TA’LIM YO’NALISHI

3-bosqich 301-guruh talabasi
RASULJONOVA SARVINOZNING






O’ZBEK XALQ MUSIQA IJODI


fаnidаn


KURS ISHI


MAVZU: QASHQADARYO SURXONDARYO MAHALLIY USLUBI


Ilmiy rahbar: Sh.Ahmedov


Andijon – 2023

Mavzu: Surxondaryo Qashqadaryo mahalliy uslubi
Reja:
Kirish
1. Surxondaryo Qashqadaryo mahalliy uslubi.
2. -Surxondaryo Qashqadaryo baxshichilik an’analari.
3.Qashqadaryo-Surxondaryo doston ijrochiligi uslublari
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


Kirish
hozirgi Oʻzbek musiqasi juda uzoq va boy tarixga ega^[3]. Oʻrta Osiyo klassik musiqa uslubi boʻlgan Shashmaqom XVI asr oxirida Buxoro va Samarqand shaharlarida paydo boʻlgan deb taxmin etiladi. “Shashmaqom” atamasi olti maqom deya tarjima qilingan boʻlib, klassik fors anʼanaviy musiqasiga oʻxshash olti boʻlimdan iborat boʻlgan turli uslubdagi musiqa tuzilmasini bildiradi. Og'zaki so'fiy she'riyatining dramalari musiqani to'xtatib turadi, odatda past registrda boshlanadi va asta-sekin boshlang'ich ohangga tushgunga qadar avjiga chiqadi.
19-asrda Turkiston Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgach, Turkiston milliy kuylarini yozib olishga ilk urinishlar boshlandi. Rus musiqachilari mintaqaga nota yozuvlarini joriy etish orqali ushbu kuylarni saqlab qolishga ko`mak ko`rsatadi.
Oʻtgan asrning 50-yillarida oʻzbek xalq musiqasi eʼtiborsiz qoldi va Sovet Ittifoqi bu janrni taqiqlab qoʻydi. Xalq musiqa guruhlari faoliyati taqiqlangan boʻlsa-da, ular oʻz musiqalarini oʻziga xos tarzda ijro etishda va uni alohida tarqatishda davom etgan^[4]. Oʻzbekiston SSSRdan mustaqillikka erishgach, 1990-yillar boshida anʼanaviy oʻzbek musiqasiga jamoatchilikning qiziqishi yana oʻsdi. Ayni paytda O‘zbekiston teleradiokompaniyalarida an’anaviy musiqalar muntazam ijro etiladi.
Oʻzbekiston xalq artisti Turgʻun Alimatov – oʻzbek mumtoz va xalq musiqasi bastakori, tanbur, dutor va sato ijrochisi . “Segah”, “Chorgoh”, “Buzruk”, “Navo”, “Tanovar” kabi bastalari bor. Uning siymosi milliy g‘urur bilan bog‘lanib, o‘zbek mumtoz musiqasi timsoli sifatida dunyoga taqdim etilgan^[5].
Yana bir taniqli o‘zbek bastakori Muhammadjon Mirzaevdir. Uning “Bahor valsi” va “Sarvinoz” kompozitsiyalari mashhur. O‘zbekiston teleradiokanallarida har bahorda “Bahor valsi” yangraydi.
Sherali Joʻrayev anʼanaviy oʻzbek musiqa sanʼati xonandasi. Ammo O‘zbekiston hukumati 2002-yildan beri uning O‘zbekiston televideniyesi va ommaviy chiqishlarini taqiqlab qo‘ygan.^[6][7] U hali ham o‘zbek to‘ylarida va boshqa mamlakatlarda mashhur bo‘lish uchun chiqishlar qiladi.
So‘nggi yillarda Yulduz Usmonova, Sevara Nazarxon kabi xonandalar an’anaviy ohanglarni zamonaviy ritm va cholg‘u asboblari bilan uyg‘unlashtirib, o‘zbek musiqasini jahon tinglovchilariga tanitishdi.^[2] 2000-yillar oxirida Ozodbek Nazarbekov zamonaviy musiqani anʼanaviy oʻzbek musiqasi elementlari bilan aralashtirdi va o`zgacha yo`nalish yaratdi.