Саноат биноларида ишлатиладиган устунларнинг турлари. Фахверк устунлар ва калонналар орасидаги боғловчилар

8.1-расм. Бир қаватли ишлаб чиқариш
биноларининг темир-бетон устунлари:
а-бир шохли тўртбурчак кесимли - четки ва ўрта;
б-шундай, икки шохли.
8.2 -русм. Йиғма темир-бетон устунда пўлатли деталларни
жойлашуви:
1-пўлатли тахтач ( зулфинлар билан;)
2- кран ости тўсинининг маҳкамлаш детали;
3-устунни кўтариш учун қувурча;
4- кран ости тўсинини таянтириш учун пўлатли таянч тахтача;
5-ташқи деворни маҳкамлаш учун мўлжалланган элементлар.
Каркас материали у қабул қиладиган кучли ва кучли бўлмаган таъсирлар тавсифи, оралиқлар ўлчамлари, устунлар қадами. бино баландли¬ги, қурилиш жойи, ўтга чидамлилик талаблари ҳамда техник-иқтисодий кўрсаткичиарга асосланиб қабул қилинади. Замонавий қурилиш саноатида асосан, йиғма темир-бетонли каркаслар ишлатилади.
Каркас устунлари. Устунлар кўприк кранли ва крансиз бинолар учун мўлжалланади. Конструктив ечими бўйича бир шохли ва икки шохли устунлар тайёрланади. Бинода жойлашган ўрни бўйича четки, ўрта бўйлама қаторлар ва четки кўндаланг қаторларда қўлланиладиган ус-тунлар мавжуд 8.2-расмлар).
Пол тўшамасидан кўтарувчи ёпма конструкциялар пастки сатҳи- гача баландлиги 9,6 м гача бўлган кўприк, крансиз биноларда қўл¬ланиладиган устунларнинг кесими 400х400, 500х500. 600х500 мм қабул қилинади. Кесими 400х400 мм бўлган ўрта қаторлар устунлари устида тўсинлар таянишини яхшилаш мақсадида махсус рафақлар ло¬йиҳаланади. Крансиз бино баландлиги 9,6 м дан ошса, бу вақтда кранли бинолар учун мўлжалланган устунлар ишлатилади.
Кўприк кранли биноларда қўлланиладиган устунлар кран усти ва кран ости қисмларидан иборат. Ўрта қаторларнинг устунлари иккитадан, четки қаторларнинг устунлари биттадан рафаққа эга бўлади.
Четки ва ўрта қа¬торлар устунларининг қадами 6 м бўлганда уларнинг кесими 400х600 ва 400х800 мм. 12 м бўлганда эса 500х800 мм қабул қилинади.
Кранлар юк кўтариши 30 т гача ва бино баландлиги 10,8 м дан ош- ганда икки шохли устунлар ишлатилади. Улар босқичли ва босқич-рафақли бўлиб, мос ҳолда четки ва ўрта қаторлар устунлари сифатида қабул қилина- дилар. Устунлар баландлиги 10,8 дан 18 м гача бўлади.