Sanoatda zamonaviy boshqaruv tizimi

Boshqarishni takomillashtirishning asosiy yunalishlari Sanoat ishlab chiqarishiga oqilona raxbarlik qilish mamlakat xalq xujaligining yanada tarakkiy etishiga va mustaxkamlanishiga xar doim kachta ta’sir kursatib keldi va kelgusida xam etarli ta’sir kursatadi.

SHuning uchun xam sanoatni boshqarish masalalari doimo Respublika Prezidenti, Oliy Majlis va Vazirlar Mahkamasining dikkat z’tiborida buladi. Natijada, sanoatni boshqarish tizimi milliy iqtisodiyot va sanoat oldida to`rgan vazifalarga bog`liq ravishda muttasil uzgarib turadi.
Mustaqillikka erishilgandan sung boshqaruv tizimida juda katta uzgarishlar sodir buldi. Iqtisodiyotga raxbarlikning ilmiy asoslari, ishlab chiqarishni boshqarishning tamoyillari va usullari ishlab chikildi, boshqaruvning yali tuzilmalari, funkiyalari, xuquqlari va burchlari aniqlandi. Lekin, xali xujalikka raxbarlik qilish, ishlab chiqarishni boshqarishni yaxshilash borasida uz echimini kutayotgan muammolar kam emas. SHuning uchun kelgusida sanoat ishlab chiqarishiga raxbarlik qilishni takomillashtirishning asosiy yunalishlarini aniqlash aloxida ahamiyat kasb etadi.
Bularning eng muhimlari quyidagilardan iborat:

1. 
   Bozor iqtisodiyoti qoidalari va demokratik tamoyillarga asoslangan boshqaruv tizimini barpo etish;
   
2. 
   Boshqaruvni amalga oshirish jarayonida iqtisodiyotni mafkuradan tula xoli qilish, iqtisodning siyosatdan ustuvorligini ta’minlash;
   
3. 
   Xujalikka raxbarlik qilishda. davlatning bosh isloxotchi bo`lishiga erishish. Bozor munosabatlariga utish chukurlasha borgan sari davlatning boshqaruv tizimidagi mavke’ini nodavlat tashkilotlari va uz -uzini boshqarish tizimlariga utkaza borish;
   
4. 
   Boshqaruv jarayonlarining mustaxkam xuquqiy asoslarga qurilishini ta’minlash. Qonunlarning barcha boshqaruv sub’ektlari va ob’ektlari tomonidan ogishmay bajarilishiga erishish;
   
5. 
   Bozor isloxotlari bosqichma-bosqich va izchil ravishda amalga oshirilishini inobatga olgan xolda boshqaruv tizimini xam bosqichma-bosqich takomillashtirib borishni ta’minlash.
   

Markazdan turib raxbarlik qilishda asosiy z’tibor quyidagilarga karatilishi kerak:

• 
  inson omilini maksimal darajada faollashtirish, jamiyatning intellektual saloxiyatini yuqori darajaga kutarish, samarali va sifatli mehnat qilish uchun sharoit va unga undovchi motivlarni yaratish; axolining ish bilan samarali va oqilona band bo`lishini ta’minlash va ijtimoiy adolat tamoyilini izchil amalga oshirish asosida mamlakat axolisining turmush darajasini yuqsaltirish;
  
• 
  eng yangi, avvalo ilm-fan asosida tarakkiy etadigan tarmoqlar va ishlab chiqarishlarni jadallik bilan rivojlantirish;
  
• 
  mamlakat ishlab chiqarish apparatini texnika va texnologiya jixatidan doimo yangilab turish, undan oqilona foydalanishni tula ta’minlaydigan struktura va investitsiya siyosatini yuritish;
  
• 
  respublikaning ilmiy saloxiyatini mustaxkamlash va uni ishlab chiqarish bilan birlashtirish, fan-texnika taraqqiyotining ustuvor yunalishlarini va axborot texnologiyalarini jadalrok rivojlantirishga, xavfsiz va ekologik jixatdan toza ishlab chiqarishlarni yaratishga, iqtisodiyotni intensivlaishi ta’minlaydigan mikyoslarda resurslarni tejashga erishishga qaratilgan ilmiy-texnika siyosatini amalga oshirish;
  
• 
  bozor iqtisodiyotining barcha vositalaridan bekamu-kust foydalanish asosida ishlab chiqarishining, jumladan, sanoat ishlab chiqarishning barcha sifat kursatkichlarini yanada yaxshilashga z’tiborni kuchaytirish;
  
• 
  barcha viloyatlar va tumanlar manfaatlarini aks ettiradigan va ulardan xar birining milliy iqtisod kompleksiga kushadigan xissasini kupaytirishga yordam beradigan regional siyosatni amalga oshirish;
  
• 
  xalqaro mehnat taksimotining, integratsiyaning afzalliklaridan yanada samaralirok foydalanishga qaratilgan tashki iqtisodiy siyosatni amalga oshirish.
  

Markazlashgan raxbarlikning yangicha kiyofasi, uzbek modeliga xos xususiyati shu bilan tavsiflanadiki, bunda vazifalar ma’muriy usullar bilan emas, balki iqtisodiy va ijtimoiy usullar bilan xal etiladi, ishlab chiqarish katnashchilarining manfaatlarini birga kushib olib borish asosida demok- ratik yul bilan amalga oshiriladi.
Boshqaruvning sifat jixatlari, samaradorligi juda kup omillarga bog`liq:

• 
  davlat va nodavlat idoralarining raxbarlarini tugri belgilashga;
  

•tegishli qonunlar va qarorlar qabul kilinishiga;

• 
  kadrlarni tanlash, joy-joyiga quyish va tarbiyalashga;
  
• 
  nazoratni tashkil etishga;
  
• 
  idora xodimlari mehnatining texnik jixatdan kurollanishiga. Bularning barchasini shartli boshqaruvning texnologiyasi desa buladi. Ayni vaqtda, masalaning bir muhim jixati, ya’ni xodimlarni boshqaruv
  

jarayoniga tortish va ularning bu jarayonda manfaatdor sifatida katnashishi aloxida ahamiyat kasb etadi.