Sanoq sistemalarida amallar bajarish Turli sanoq sistemalardan 10 likka o’tish

2 lik sanoq sistemasida amallar:
Har qanday sanoq sistemasida qo’shish, ayirish, ko’paytirish, bo’lish kabi amallar biz bilgan 10 lik sanoq sistemasidagi kabi bajariladi, lekin farqi shundaki hosil bo’lgan sonni shu sanoq sistemadagi raqamlar orqali ifodalash kerak :

 

2-lik sanoq sistemasida qo'shish jadvali

1	+	1	=	10
1	+	0	=	1
0	+	1	=	1
0	+	0	=	0

1	+	1	+	1	=	11
1	+	1	+	1	+	1	=	100
1	+	1	+	1	+	1	+	1	=	101

 

2 lik sanoq sistemasida ayirish jadvali

1	-	1	=	0
1	-	0	=	1
0	-	0	=	0
10	-	1	=	1

2 lik sanoq sistemasida ko'paytirish jadvali

1	*	1	=	1
1	*	0	=	0
0	*	1	=	0
0	*	0	=	0

 

Yuqori tartibli (8 lik, 16 lik kabi) sanoq sistemalarga o’tganda bunday jadvallarni tuzish qiyinlashadi bunday quyidagi usuldan foydalanish mumkin:

Misol. 753₈ +447₈ =?
Yechish: Qo’shish biz bilgan 10 lik sanoq sistemasidagi kabi birliklar birliklarga, o’nlilar o’nliklarga va h.z tartibda  bo’ladi;
1) 7+3=10; 10 esa 8 lik sanoq sistemasida 12 ga teng   2 ni yozamiz 1 yodda ;

2) 4+5=9; 9 esa 8 liksanoq sistemasida 11 ga teng yoddagi 1 bilan 12, 2 yoziladi 1 yodda

3) 7+4 = 11;  11 8 lik sanoq sistemasida  13 ga teng yoddagi bir bilan 14 boshqa raqamlar qolmagani uchun 14 ni yozamiz.

Ko'payrirish va bo'lish amallari ha huddi shu tartibda bo'ladi.