Sayfiyeva bonuning axborot texnologiyalari fanidan tayyorlagan m ustaqil ish

MBBT komponentlari
MBBT dasturiy ta'minot komponentlaridan (modullardan) iborat bo'lib, har bir modul bitta aniq operatsiyani bajaradi (ba'zi operatsiyalar operatsion tizim tomonidan qo'llab-quvvatlanishi mumkin, ammo faqat asosiy va boshqariladigan MBBT (Operatsion tizim orqali qo'shimcha sifatida)).
Oddiy ma'lumotlar bazasining komponentlari:

• 
  so'rov protsessor - MBBTning asosiy tarkibiy qismi - so'rovlarni ma'lumotlar bazasi boshqaruvchisi uchun past darajadagi ko'rsatmalar ketma-ketligiga o'zgartiradi;
  
• 
  ma'lumotlar bazasi nazoratchisi - so'rovni bajarish uchun zarur bo'lgan kontsepual yozuvlarni aniqlash uchun so'rovlarni qabul qiladi, tashqi va kontseptual sxemalarni tekshiradi, odatda quyidagi asosiy tarkibiy qismlarni o'z ichiga oladi: kirishni boshqarish, buyruq protsessorlari, yaxlitlikni boshqarish vositalari, so'rovlar optimallashtiruvchisi, tranzaksiyalar nazorati, rejalashtiruvchi, tiklashni boshqarish, buferni boshqarish (xotira-disk);
  
• 
  fayl nazoratchisi - ma'lumotlar bazasi fayllarini boshqaradi (ichki sxemada aniqlangan tuzilmalar va indekslar ro'yxatini tuzadi va yuritadi, lekin ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri nazorat qilmaydi, faqat tizim buferlari va disk o'rtasida ma'lumot almashadigan tegishli kirish usullariga so'rovlarni yuboradi);
  
• 
  DML tilidagi preprosessor - amaliy dasturlarga kiritilgan DML bayonlarini asosiy tilning standart funktsiyalariga (so'rov protsessorlari bilan o'zaro aloqada) chaqiradi; DML (Data Manipulation Language) - ma'lumotlar bazasida mavjud bo'lgan asosiy manipulyatsiya operatsiyalarini qo'llab-quvvatlaydigan operatorlar to'plamini o'z ichiga olgan til (ma'lumotlarni kiritish, o'zgartirish, olish va yo'q qilish); DML ikki xil bo'lishi mumkin: protsessual - DML bayonotining natijasini qanday olish mumkinligini ko'rsatadi (odatda bitta yozuvdagi ma'lumotlar bilan ishlaydi), protsessual bo'lmagan - qanday natija olinishini tasvirlaydi (odatda yozuvlar to'plamlari bilan ishlaydi - SQL);
  
•