Scratch dasturlash muhitidan foydalanib morse kodlash usulini o‘rgatish

SCRATCH DASTURLASH MUHITIDAN FOYDALANIB MORSE KODLASH USULINI O‘RGATISH
Hozirgi zamonaviy davrda agar sizdan uzoqdagi kim bilandir gaplashmoqchi bo'lsangiz uyali telefon yoki kompyuterdan foydalanasiz. Mobil telefonlardan oldin va hatto shahar telefonlaridan oldin sizning eng yaxshi variantlaringiz xabarlarni ot bilan tashish yoki Morze alifbosidan foydalanish edi. Semyuel F. B. Morze kodni 1830-yillarda ixtiro qilgan. U 1832 yilda elektr telegrafi ustida ish boshladi, natijada 1837 yilda patent oldi. Telegraf 19-asrning aloqada inqilob bo’ldi.

Morze kodi bugungi kunda keng qo'llanilmasa ham, u hali ham tan olingan. AQSh dengiz floti va qirg‘oq qo‘riqlash xizmati hali ham Morze alifbosi yordamida signal beradi. Bu havaskor radio va aviatsiyada ham mavjud, Shuningdek Morze kodi gapira olmaydigan va qo'llarini ishlata olmaydigan odamlar uchun muqobil aloqa vositasidir (masalan, falaj yoki insult qurbonlari ko'zlarini miltillashdan foydalanishi mumkin).

1.rasm Morze Alifbosi

Morze alifbosi elektr telegraf ixtirochilaridan biri Semyuel Morze sharafiga nomlangan.

Telegraf - bu xabarning jismoniy almashinuvi emas, balki kod orqali yuboriladigan shaharlararo aloqa tizimi. Bu tovushlar yoki signallar harf sifatida ishlatiladigan aloqa shaklidir!
Morze alifbosi xabarni faqat elektr impulslari va ular orasidagi sukunat bilan muloqot qilish usuli edi. Telegraf operatori xabarni kodlaydi va ushbu xabarni yuborish uchun signallarni chiqarish uchun mashinadan foydalanadi.
Morze alifbosida ikkita tovush yoki signal ishlatiladi, ular (.) nuqta va
(-)tire shaklida yoziladi. Chiziq uzunroq tovush, nuqtalar esa juda qisqa tovushni ifodalaydi.
Alifboning har bir harfi nuqta va tire ketma-ketligidan hosil bo'ladi. Katta va kichik harflar o'rtasida farq yo'q
7-sinf informatika va axborot texnologiyalari darsligidagi Morze kodlash usulini o’quvchilarga o’rgatish uchun scratch dasturlash muhitida yaratilgan Morse kodini uch bosqichda o’quvchilarga namoyish qilish orqali ularni ushbu mavzuni tushunishlarini osonlashtira va darsga bo’lgan qiziqishlarini oshiradi (Ustoz bu yerni o’ziz boshqatdan o'zgartirib maqtab yozarsiz dastur imkoniyatlarini )

Morze kodlash usuli dasturining umumiy interfeysi quyidagicha

Kodlash tugmasi bosamiz va ekranga bizdan Morse alifbosiga kodlanishi kerak bo’lgan matn talab qilinadi

Matn kiritib klaviaturadan enter tugmasini bosamiz va ekranda ushbu matnning Morze kodlash usulida ifodalanishi chiqadi





bu yerdagi kodni sichqonchning chap tugmasini 3 marta bosich orqali belgilab olamiz va nusxalab uni dekodlsh tugmasi yordamida tekshirib olishimiz ham mumkin buning uchun home tugmasini bosib bosh sahifaga o’tamiz.

Dekedlash tugmasi yordamida biz Morze alifbosidagi kodlarni kiritib uni Matn holatiga qaytadan o’tkazib olishimiz mumkin bo’ladi.

Dasturning yana bir ajoyib imkoniyatlaridan biri shundagi morze alifbosidaki kodlarning qanday tovushlar orqali ifodalanishini ehitib ko’rishimiz ham mumkin .

Buning uchun bosh sahifadagi tinglash tugmasini bosib unga morze alifbosidagi kodni kiritamiz

Foydalanilgan adabiyotlar:

https://scratch.mit.edu/projects/703959223/
https://www.thoughtco.com/how-to-learn-morse-code-4158345