Семинар машғулоти бўйича савол ва топшириқлар. Газ фазаларда физикавий ва кимёвий чўкиш

2) fizikaviy usulda

a) monomerlarning gaz muhitida

b) vakuum shovqinlanish

c) matall ionlarning suyuqlik manbaida

d) molekulyar yorug'lik kristallarning

tabiiy yoki sun'iy o'shtirish

e) ionlangan klaster nuri orqali

f) mustahkamlash(kosolidatsiya)

6. Kremniy dioksidi ning nanozarrachalari hayratlanarli darajadagi xossaga ega: agar ularni qandaydir material sirtiga qoplansa ular molekulalari bilan birlashib sirtga kir va suv yuqmaydigan bo;lib qoladi. Bu zarra yordamida yasalgan nanoqoplamalarning o’z o’zini tozalash xossasi oyna plitka yog’oc tosh va boshqalarni turli tasirlardan himoya qiladi. Ifloslik zarralari himiya qatlamining ichiga kitolmaydi va yopisha olmaydi. Suv esa osonlikcha undan oqib barcha kirlrni yuvib ketadi.

7. Temir III oksidning nanokukunlarini olishda Rossiyaning “Yetakchi kukun texnologiyalari” kompaniyasi nanozarralar ni metall tolalarini kuchli tok impulsi yordamida portlatish yo’li bilan olinmoqda. Anozarra olishning yanada ekzotik usuli yaratilgan. 2003 yil Amerikada olimlar anjir darxtidan mikroorganzmlarni yig’ib olib ularni oltinli eritmaga solishgan.

9. Dispergatsion usullar – makronamunani maydalash yo’li bilan nanozarra olish usulidir. Bunda boshlang’ic jismlar nanozarrra bo’lgunga qadar maydalanadi. Bu nanozarra olishning eng oddiy usuli makrojism uchun o’ziga xos “go’shtmaydalagichdir”. Bu usulda keragicha mexanik energiya tasirida monokristallarning parchalangan fragmentlari o’lchami kamayib boradi. mexanik energiya oqimi katta bo’lgan vaqtda ko’pchilik fragmentlar nanometrli o’lchamga ega bo’lganligi uchun sistema nanoholatda qoladi. Qachonki maydalagich to’xtasa nanozarralar sirtqi bog’larning kompensatsiyalanmaganligi natiasida nanofragmentlar o’sishi va kattalashishni boshlaydi. Buning hammasi sistemada dastlabki monokristall tiklanguncha davom etadi.

10.Kondensatsion usul - alohida atomlar “o’stirish” yordamida nanozarrachalar olish hisoblanadi. Zarralarni birlashtirish orqali nano birikmalar olinadi. Monokristallar suyulish temperaturasiga yetguncha va bug’lanib ketguncha qizdiriladi. Keyin hosil bo’lgan bug’ keskin sovutiladi. Sovugan sari nanozarralar paydo bo’la boshlaydi va kattalashadi. Ular tartiblanib va birlashib nanoagregatga aylanadi