Senga buning na keragi bor ?

Endi Ravshanbek ko‘zining yoshini artib, shunday niginga qarasa, niginning yuzida xati bor.
Ko‘nglida go‘yo nigori keladi, hayotbaxsh uzori uni baxtiyor qiladi.
Yonimda bo‘lsang, nigor, jonni aylardim nisor.
Hayot shoxlar orasida nigoron bo‘lib o‘tirgan yorini ko‘rdi-yu, qalbida og‘ir cho‘kkan dardlari tarqalganday, shukronalik bilan jilmaydi.
La’li qo‘liga gugurt plib, gazni yoqarkan, unga zimdan saragandi, ixtiyorsiz ravishda nigohlar yana to‘qnashdi.
Mayna bu boshliqlarga ro‘molini can ko‘tarib, bir nigoh tashladi.
Bo‘lmas obod el, adolatli nigohbon bo‘lmasa, Bir-biriga mehru shafqatli qadr-don bo‘lmasa.
Avlodim tolei nigun emas, bas, Yurt desa, jonidan kechadi har dam.
-Qayoqdanam bu baloga yo‘liqdim, uf-f, — Xo‘jabekovning ko‘kragidan tubsiz pushaymon nidosi uzilib chisdi.
Buxoriy xarsangtosh yotqizilgan aylanma ko‘chalardan borar ekan, ko‘nglida bir nido bor edi: «Me-ning tinchgina ishlashimga imkoniyat ber-mayotirlar!»
Men bandayi bechora duo birla niyo-zin Olamning amiri, shohi davronima ayting.
Musulmonqul o‘z g‘arazi yo‘lida orada yo‘q nizolarni qo‘zg‘ab, kuyovi Shera-lixonni o‘ldirdi, gunohsiz Murodxonni shahid etdi.
-Uy-joyingni qayta-ray, davlatimdan bahramand qilay, ora-dagi nizoni ko‘tar!
Orif aka uzoq qishloqlarda qolib ketadi, ko‘plar bilan nizolashib ham oldi, ko‘p do‘stlar ort-tirdi.
Rahmon tog‘a qishloq peshvolari bilan bog‘liq bo‘lgan nizoli ma-salalarni hal etishga maslahat so‘rab kelganlarga ochiq bir narsa deya olmas, ular-ni insofga chaqirishdan boshqa yo‘l yo‘qday tuyulardi nazarida.
U urush nizomini biladi.
Buxoro hukumatining harbiy nizomiga ko‘ra, buzilgan qurolni sarboz o‘z puliga tuzatishi lozim edi.
Yorug‘ va keng xonalarda qulay jihozlar — nikellangan krovatlar, stol, stul, shkaf, bufetlar bor.
Juda ko‘p talant egalari alkogol va nikotin ta’siridan halok bo‘lgan.
Anabazin va nikotinli do-rilar o‘rniga kalsiy sodasini ishlatish mumkin.
-Hozir Zuhur mahsum chiqsa, ayangizni chaqirib, nikoh o‘qiymiz! — dedi domla.
Qiz nikoh va uning ertasi bo‘ladigan butun mojaroni ko‘z oldiga keltirib, ammasining oyog‘iga yiqildi.
-Bo‘lar ish bo‘lgan, meni qimorboz nikohlab olgan edi.. — dedi Hoji xola.
Robiyaning iddasi o‘tgach, maxalla imomi uni Tohirga nikohlab berdi.
Chiroyliroq xotin-qizlarni va yosh o‘g‘-lonlarni cho‘miltirganda, juda katta ahamiyat berilar.. qoshlari terilar, ko‘z-lariga surma va yuzlariga nil bilan yasama xollar qo‘yilar edi.
Yusupov miltiqning nilini osmonga qa-ratdi-da, tepkini bosdi. Yorug‘ osmon gum-burlab ketdi.
-Daraxt o‘stirish bo‘yoqchining nili emas, — dedi Komiljon.
Polvonlar qadamiga osmon poya, Jaranglar bosh ustida nilgun fazo.
Bola xar kun kelar oqshomda, Tut tagiga borib o‘tirar Va sarhadsiz niliy osmonga — Ko‘k gumbazga boqib o‘y surar.
U, nim qorong‘i uy o‘rtasida chalqancha yotgani xolda, bir nimalar deb shivirlar.. edi.
Uning gapi og‘zida qoldi, ko‘zlari xiyol kengayib, nim ochiqlabi titradi.
Toshkentdan nimalar keltirdingiz, bek aka?
Xo‘sh, u [Yo‘lchi] tentakni qutqazib nima qilasan, jiyan?
Dunyoni suv bossa, o‘rdak-ka nima qayg‘u?
Yurt ishiga g‘am-xo‘rlik qiladigan odamlar bor. Sanlarga ni-ma.
Marg‘ilonga nima yumush bilan kelgan edingiz?
Gapga ko‘nmasa nima qilay.
Umening nimam bo‘ladi? Siz Karimning nimasi bo‘-lasiz?
Nima, madrasani bitirtirib, machitga imom qilasizmi?
-Nima, biron narsa tushib qoldimi ? — beparvo so‘radi Salim.
Kanizak bilan o‘ynashganing o‘y-nashgan, Sidiqjonning xotinini chaqirti-rib, ikkovini urishtirganing, Anzirat xola bechorani urdirganing nimasi?
Xursand bo‘lish kerak, nimagaki bugun qishlog‘imizga uyaz [uezd] xokimi Fishman to‘ra keladilar.