Sərbəst iş №4 Mövzu : Lazer şüalanmasının xüsusiyyətləri və tədqiqi Qrup : 2541a

§ Lazerlərin bəzi tətbiqləri
Lazer şüalanmasının koherentliyi, monoxromatikliyi, böyük gücə malik olması, şüanın dağılma bucağının kiçik olması və yüksək tezliyi onun elm və texnikada geniş tətbiq olunması üçün imkan verir. Müxtəlif mühitlərdə qeyri-xətti optik hadisələrin eksperimental tadqiq olunması elmi-tədqiqat işlərinin on əhəiyyətli sahəsidir. Bu hadisələr haqqında növbəti fəsildə geniş məlumat veriləcəkdir.
Lazer şüalanması vasitəsilə optik rabitə yaratmaq mümkündür. Optik rabitənin prinsipləri radiorabitədə olduğu kimidir, yəni informasiyanı ötürmək üçün modulyasiya və demodulyasiya prosesləri vacibdir. Optik tezliklərdə informasiyanın həcmi daha böyükdür. Optik rabitəni yerdən kosmosa lazer şüaları göndərməklə də yaratmaq olar. Lazer şüalanmasından texnikada geniş istifadə olunur. Lazerlə qaynaq etmək, metalları əritmək, plazma almaq, kimyəvi reaksiyaların gedişinə təsir etmek olar. Lazer şüalanması təbabətdə bir çox xəstəliklərin müalicəsindən ötrü tətbiq olunur. Hərbi işdə lazerlər tətbiq olunur. Lazer şüaları vasitəsilə cisimlərin həcmi xəyalını almaq mümkündür. Bu üsul holoqrafiya adlanır. Holoqrafiya ilk dəfə 1948-ci ildə D. Qabor tərəfindən kəşf olunmuşdur. 1960-cı ildə lazer kəşf olunandan sonra holoqrafiya sürətlə inkişaf etmişdir.


Fotoqrafiya prosesi işıq dalğasının intensiv-liyinin qeyd olunmasına əsaslanır. Holoqrafiya üsulu ilə cismin həcmi xəyalının alınması həmin cisimdən əks olunan dalğanın intensivliyinin və fazasının qeyd olunmasına əsaslanır. Şüaların bir hissəsi (cisim dalğası) cismin səthindən b) Şəkil 2.24. əks olunaraq fotolövhenin səthinə düşür. İkinci işıq dastasi (siqnal dalğası) birbaşa fotolövhənin səthinə düşür və cisim dalğası ilə fotolöhənin səthində interferensiya mənzərəsini yaradır. Deməli, holoqrafiyada cismin xəyalının qeyd olunması interferensiya hadisəsinə əsaslanır. (şəkil 2.24a). Cismin xəyalının bərpası iso işıq dalğasının (signal dalğasının) holoqramdan difraksiyasına asaslanır. (şəkil 2.24b). Signal dalğasının holoqramdan difraksiya olunması neticesinde cismin üçölçülü mövhumi və həqiqi xəyalları alınır.