Sərbəst iş №4 Mövzu : Lazer şüalanmasının xüsusiyyətləri və tədqiqi Qrup : 2541a

“Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti
Milli Aviasiya Akademiyası
Fakültə : Fizika-texnologiya
Kafedra : Radioelektronika
İxtisas : Radiotexnika və Telekommunikasiya mühəndisliyi
Fənn : İfrat yüksək tezlikli elektron və kvant cihazları
Sərbəst iş №4
Mövzu : Lazer şüalanmasının xüsusiyyətləri və tədqiqi


Qrup : 2541a
Tələbə: Kərimov Ülvi
Müəllim : Soltanova Gülər
Bakı-2023
§ Lazer şüalanmasının əsas xassələri
Koherentlik. Hər bir elektromaqnit dalğasının müəyyən fazası vardır. Müxtəlif mənbələrin şüalandırdığı dalğaların fazaları da bir-birindən fərqlənir. Əgər dalgaların fazaları arasında müəyyən ələqə (korrelyasiya) olarsa, onda həmin dalğalar koherent (tam və ya qismən) dalğalar adlanır. Dalğaların fazaları arasında olmadıqda belə dalğalar qeyri-koherent adlanır. Fəzanın müxtəlif nöqtələrində yerləşən mənbələrin şüalandırdığı dalğaların fazaları arasındakı korrelyasiya fəza koherentliyi ilə xarakterizə olunur. Eyni işıq mənbəyinin müxtəlif zaman müddətlərində şüalandırdığı dalğaların fazaları arasındakı korrelyasiyası zaman koherentliyi ilə xarakterizə olunur. İşıq dalğalarının faza koherentliyini öyrənmək üçün istifadə olunan təcrübənin sxemi şəkil 2.21-da gösterilmişdir. Bu sxem optikadan məlum olan Yunq üsulu məlum olan Yunq üsulu ilə interferensiyasının sxemidir.

Burada işıq mənbəyinin iki 1 və 2 koherent mənbələri alınır. Koherent mənbə-lərdən yayılan koherent dalğaların interferensiya mənzərəsini ekranda müşahidə etmək olar.



(şəkil 2.22). Təcrübədə lazer şüalanmasının fəza koherentliyini təsdiq edən interferensiya mənzərəsi alınır. Bu mənzərə lazer şüalanmasının qarşısında yerləşən 2 yarığın müxtəlif nöqtələrindən gələn işıq dalğalarının koherent olduğunu təsdiq edir. İşıq dalğalarının zaman koherentliyin Maykelson interferometri vasitəsilə araşdırmaq olar (şəkil 2.23). Sxemde şüalar arasındakı yollar fərqinin müəyyən qiymətindən sonra interferensiya mənzərəsi yox olur. Yollar fərqinin həmin kritik qiyməti koherent uzunluq adlanır. Koherent uzunluq L və koherentlik müddəti aşağıdakı kimi əlaqadardır:

Məlumdur ki, koherentlik müddəti τ şüalanma spektrinin eni ilə təyin olunur:

Bu düsturdan görünür ki, koherentlik müddəti dalğanınqeyri-monoxromatikliyi ilə əlaqədardır.