Sezar shifrlash algoritmi. Shifrlash, kalit, shifrmatn va deshifrlash ishining mazmun mohiyati


Download 1.03 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/9
Sana12.03.2023
Hajmi1.03 Mb.
#1261878
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
IL 100 Matchanov Suxrob pdff

 
 


20 
3.4 -rasm Kalit belgilash jarayoni
 
 

 3.5-rasm Shifrmatnni hosil bo’lishi 
Endi shu shifrlab olgan shifrmatnni qayta deshifrlaymiz. Buning uchun matn 
kiritiluvchi oynadan ma’lumotlarni o’chirib o’rniga shifrmatnni joylaymiz 
(3.6-rasm). Undan keyin bizga deshifrlash kaliti kerak bo’ladi va bu kalit shifrmatn 
uchun ishlatilgan k=4 kalit emas balki alifbo 26 ta harfdan iborat bo’lganligi 
tufayli K=26-k=26-4=22 kalitdan foydalanamiz[7]. Deshifrlash kalitini ham 
belgilab olamiz(3.7-rasm).


21 
3.6-rasm Shifrmatnni deshifrlash jarayoni 
 
3.7-rasm Deshifr uchun kalit belgilanishi 
 
Kalit belgilanadi va yana “ENCRYPT” tugmasini bosamiz. Tugmani bosish 
buyrug’i berilganda ikkinchi oynada deshifrlangan ochiq matn taqdim etiladi 
 
 


22 
Ushbu ilovaning tepasida chap tomonda aylana shaklida kichkina tugma 
mavjud bo’lib Sezar shifrlash algoritmini tushunishga yordam beradi. Yani alifbo 
qanday o’zgarishi, kalit qanday qiymatga o’zgartirishi va almashishlar 
pozitsiyasining joylashuvi ko’rsatiladi(4.1-4.2-rasmlar): 
4.1-4.2-rasm Sezar shifrlash algoritmida kalitdan foydalanish
 
 
 


23 
2.3
 
Sezar shifrini generatsiya usulida ochish ishlanmasi 
Biz foydalandigan ingliz alofbosida 26 ta harfdan iborat bo’lganligi sababli 
Sezar shifrini ochish uchun 25 marta kalit almashtirish orqali ochiq matnni hosil 
qilishimiz mumkin. Buni o’z masalamiz orqali yechib ko’ramiz: 
Shifrmatn : YQZUZS GKUY K=? 
1.ZRAVAT 
2.ASBWBU 
3.BTCXCV 
4.CUDYDW 
5.DVEZEX 
6.EWFAFY 
7.FXGBGZ 
8.GYHCHA 
9.HZIDIB 
10.IAJEJC 
11.JBKFKD 
12.KCLGLE 
13.LDMHMF 
14.MENING 
. . . 
14 - tsiklda birinchi so’z “mening” ekanligi ma’lum bo’ldi. Bu orqali kalit k=12 
kelib chiqadi. K kalit orqali matnning qolgan qismlari ham keltirib chiqariladi. 
Shifrmatn - YQZUZS GKUY K=12 
Ochiq matn - MENING UYIM 

Download 1.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling