Sezgilarning tavsifi, sezgilarning turlari va xususiyatlari. Qanday sezgilar mavjud

Sensatsiyalarning ostonalari
Psixologiyada sezgirlik chegarasi haqida bir nechta tushunchalar mavjud.
Pastki mutloq sezgirlik chegarasi  sensatsiyaga olib kelishi mumkin bo'lgan eng kichik stimul sifatida aniqlanadi.
Inson retseptorlari etarli stimulga juda sezgir. Shunday qilib, masalan, pastki ko'rish chegarasi atigi 2-4 kvant yorug'lik, olfaktor esa hidli moddadan 6 molekula.
Yorug'lik darajasi poldan past bo'lgan tirnash xususiyati keltirmaydi. Ular chaqiriladi subliminal va ular amalga oshirilmagan, ammo ular bilinçaltına kirib, insonning xulq-atvorini belgilashi, shuningdek, uning asosini tashkil qilishi mumkin tushlar, sezgi, ongsiz drayvlar.Psixologlarning tadqiqotlari shuni ko'rsatadiki, odamning ongsiz ongi ong tomonidan sezilmaydigan juda zaif yoki juda qisqa stimullarga javob berishi mumkin.
Yuqori mutlaq sezgirlik chegarasi  sezgilarning tabiatini o'zgartiradi (ko'pincha og'riqqa). Masalan, suvning harorati asta-sekin o'sib borishi bilan, odam issiqlikni emas, balki allaqachon og'riqni his qila boshlaydi. Xuddi shu narsa kuchli tovush yoki terining bosimi bilan sodir bo'ladi.
Nisbiy pol  (diskriminatsiya chegarasi) sezgilarning o'zgarishiga olib keladigan stimulyatsiya intensivligining minimal o'zgarishi deb ataladi. Bouger-Viber qonuniga ko'ra, tirnash xususiyati boshlang'ich qiymatining foizi sifatida o'lchanganda sezgilarning nisbiy chegarasi doimiydir.
Bougger-Viber qonuni:  “Har bir analizator uchun kamsitishning eng yuqori darajasi bor
doimiy nisbiy qiymat ":
DMen / Men = const, bu erda men stimulning kuchidir
Tasniflashsensatsiyalar
1. Exteroretseptiv hislar  tashqi muhitning ob'ektlari va hodisalarining xususiyatlarini aks ettiradi ("beshta sezgi"). Bularga vizual, eshitish, ta'm, harorat va sezgir sezgilar kiradi. Aslida, bu hislarni ta'minlaydigan beshdan ortiq retseptorlar mavjud va "oltinchi sezgi" deb ataladigan narsa unga aloqasi yo'q. Masalan, vizual hislar hayajonlanganda paydo bo'ladi tayoqcha ("Alacakaranlık, qora va oq ko'rish") va konuslar ("Kunduzi, rangni ko'rish"). Odamda issiqlik sezgilari alohida qo'zg'alish bilan paydo bo'ladi sovuq va issiqlik retseptorlari. Ta'sirchan hislar tananing yuzasiga ta'sirini aks ettiradi va ular hayajonlangan yoki sezgir bo'lganda paydo bo'ladi sensorli retseptorlari terining yuqori qatlamida yoki kuchli ta'sir bilan bosim retseptorlari terining chuqur qatlamlarida.
2. Interoretseptiv hislar  ichki organlarning holatini aks ettiradi. Ular orasida og'riq hissi, ochlik, tashnalik, ko'ngil aynish, bo'g'ilish va hokazo. Og'riq hissi inson a'zolarining shikastlanishi va tirnash xususiyati, tananing himoya funktsiyalarining o'ziga xos namoyonidir. Og'riqning intensivligi har xil bo'lib, ba'zi holatlarda juda ko'p kuchga ega bo'lib, bu hatto zarba holatiga ham olib kelishi mumkin.
3. Propriotseptiv sezgilar (mushak-skelet). Bu tanamizning pozitsiyasini va harakatlarini aks ettiradigan sezgilar. Muskul-skelet tizimi yordamida odam tananing kosmosdagi holati, uning barcha qismlarining nisbiy holati, tananing va uning qismlari harakati, mushaklarning qisqarishi, cho'zilishi va gevşemesi, bo'g'inlar va bog'lamlar holati va hokazolar haqida ma'lumot oladi. Mushaklar-skelet tizimining sezgilari murakkab. Har xil sifatdagi retseptorlarning bir vaqtning o'zida tirnash xususiyati o'ziga xos sezgirlik sifatini beradi: mushaklarda retseptorlarning uchlarini tirnash xususiyati harakatni amalga oshirayotganda mushaklarning ohangini his qiladi; mushaklarning kuchlanish va kuchlanish hissi tendonlarning asab tugunlarini tirnash xususiyati bilan bog'liq; artikulyar sirt retseptorlarining tirnash xususiyati harakat yo'nalishi, shakli va tezligini his qiladi. Xuddi shu sezgilar guruhiga ko'plab mualliflar vestibulyar analizator retseptorlari qo'zg'alishi natijasida yuzaga keladigan muvozanat va tezlashuv hislarini qo'shadilar.