Ш. И. Раззоќов, М. Д. Юнусова turbo pascal алгоритмик тилида дастурлаш касб-ћунар коллеж талабалари учун ўќув ќўлланма


DOS – Бу модул MS DOS операцион системасининг воситаларидан фойдаланишга имкон берувчи процедура ва функцияларидан иборат. Crt


Download 1.74 Mb.
bet13/96
Sana30.04.2023
Hajmi1.74 Mb.
#1413831
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   96
Bog'liq
Turbo Pascal назария

DOS – Бу модул MS DOS операцион системасининг воситаларидан фойдаланишга имкон берувчи процедура ва функцияларидан иборат.
Crt – У экран, клавиатура, IBM компьютери динамикидан фойдаланиш учун керакли процедуралар тўпламидан иборат.
Graph – мазкур модул ћар хил график адаптерлари ёрдамида компьютернинг график имкониятларидан фойдаланишга имкон берувчи дастурларнинг катта тўпламидан иборат.
Printer – принтер билан ишлашни соддалаштирадиган кичкина модуль.
Overlay – оверлей дастурлар яратишда ишлатиладиган модул
Graph3 – Турбо Паскалнинг 3-версияси учун графикли дастурлар­нинг тўла тўпламига эга модул.
Turbo3 – Graph3 каби 3.0 версия учун яратилган модул.
Фойдаланиладиган модулларни кўрсатиш бўлими резерв uses сўзи билан бошланади. Дастурда uses сўзининг бўлиши шарт эмас. Агар дастурда System модулидан бошќа Турбо Паскалнинг стандарт модулларида ёки фойдаланувчи яратган модулда аниќланган ўзгармаслар, турлар, ўзгарувчилар, процедура ва функциялар ишлатилса, uses сўзи ёзилади.
Мисол:
uses Crt, Graph;
uses сўзи ћар бир алоћида дастурда фаќат бир марта, дастур сарлавћасидан кейин ёзилиши керак.
SYSTEM стандарт модули ћамма ваќт сукут тарзида ишлатилади ва уни uses сўзида кўрсатиш керак эмас. Бу модул файлли киритиш-чиќариш, сатрларни ишлаб чиќиш, сузувчи вергул билан амаллар бажариш, хотирани динамик таќсимлаш воситаларини ќувватлайди. Турбо Паскалнинг DOS, Crt, Graph ва шунга ўхшаш бошќа стандарт модуллари автоматик уланмайди, уларни ишлатиш зарурияти бўлганда улар, албатта, uses сўзида кўрсатилади.

4.3. Баёнлар бўлими


Баёнлар бўлими ћам олдинги бўлимлар каби мажбурий эмас. Лекин бу бўлимни ишлатмасдан туриб фаќат энг оддий дастурларни ёзиш мумкин.
Ўзгармаслар (const), турлар (type), ўзгарувчилар (var), процедуралар (procedure), функциялар (function) ва экспорт (exports) ички бўлимлари, баёнлар бўлими доирасида, ихтиёрий тартибда бир неча марта такрорланиши мумкин. Фаќат ќуйидаги ќоиданинг бажарилишига риоя ќилиш керак:
Ќандайдир бир В элемент (ўзгармас, тур, ўзгарувчи, процедура, функция, экспорт рўйхати) баёнида А элемент (ўзгармас, тур ва ћ.к) ишлатилса, А элемент В элементдан олдин баён этилиши керак.
Экспорт (exports) ички бўлимининг баёни фаќат процессорнинг ћимоя режимини ишлатувчи компилятор, версияларида (яъни ВР.ЕХЕ, ВРС.ЕХЕ, ВРW.ЕХЕ) бўлади.
Ички бир хил бўлимлар баёнининг бир неча марта ишлатилиши келтирилган ќоида талабини бажариш учун зарур бўлган ћолларда, шунингдек баёнлар таснифини яхшилаш ва дастур ўќилишини ошириш маќсадида ишлатилади.
Масалан,

Download 1.74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling