Ш. И. Раззоќов, М. Д. Юнусова turbo pascal алгоритмик тилида дастурлаш касб-ћунар коллеж талабалари учун ўќув ќўлланма


Download 1.74 Mb.
bet10/96
Sana30.04.2023
Hajmi1.74 Mb.
#1413831
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   96
Bog'liq
Turbo Pascal назария

var
st:string;
begin
st:= ¢Турбо¢ + ¢ - ¢ + ¢Паскал¢;
writeln (st);
end.

Бу дастур Турбо Паскал деган сатрни чоп этади.


Сатрлар ва белгилар устида ќолган амаллар ўрнатилган процедура ва функциялар ёрдамида амалга оширилади (VI ва IX боблар)
Энди муносабат ва мантиќий амалларга тўхталамиз.
REAL, INTEGER, CHAR, STRING туридаги маълумотлар устида ќуйидаги муносабат (таќќослаш) амаллари аниќланган:
= - тенг;
<> - тенгмас;
< - кичик;
> - катта;
<= - кичик ёки тенг;
>= - катта ёки тенг.
Таќќослаш амалларида албатта бир турли операндалар иштирок этиши керак. Бундан, бир-бири билан таќќосланиши мумкин бўлган, REAL ва INTEGER мустасно. BOOLEAN туридаги операнда ихтиёрий операндалар билан муносабат амаллларига киришади.
Икки сатрни таќќослаш ќуйидаги тарзда амалга оширилади. Сатр белгилари бошќаси билан жуфт-жуфт ќилиб таќќосланади: биринчи сатрнинг 1-белгиси, иккинчи сатрнинг 1-белгиси билан, биринчи сатр иккинчи белгиси, иккинчи сатр иккинчи белгиси ва ћ.к. Белгилар уларнинг ички тасвирланиш кодлари билан (VI ва IX боблар) таќќосланади. Агар бир сатр иккинчисидан ќисќа бўлса, етишмаган белгилар ноллар билан тўлдирилади. Биринчи бир-бири билан мос келмаган белгилар жуфтлигининг нисбати икки сатр нисбати деб ќабул ќилинади.
BOOLEAN туридаги маълумотларни таќќослашда Турбо Паскалнинг ички келишуви ћисобга олинади, унга кўра FALSE нолинчи байт,TRUE эса кичик разряддаги бир раќамли байтдир. ORD функция фаќат белгиларнигина эмас, балки мантиќий миќдорларни ћам бутунга келтиради, шунинг учун:
ord (false) = 0,
ord (true) = 1.
Турбо Паскалда ќуйидаги мантиќий амаллар аниќланган:
not –мантиќий ЙЎЌ; or – мантиќий ЁКИ
and – мантиќий ВА; xor – йўќотувчи ЁКИ
Мантиќий амаллар бутун ва мантиќий турдаги операндаларга ќўлланилади. Агар операндалар – бутун сонлар бўлса, мантиќий амал натижаси ћам бутун сон бўлади (батафсил бу ћаќда VI ва IX бобларда гапирилади). Мантиќий маълумотлар устида мантиќий амаллар мантиќий турдаги натижани беради.
Ихтиёрий турдаги ифодани ћисоблашда ћисоблашлар афзаллиги ќавслар билан, ќавслар бўлмаганда эса ќуйидаги жадвалга кўра (афзаллиги пасайиб бориш тартибида) аниќланади:

3.1-жадвал


Амаллар афзаллиги

Афзаллик тартиби

Амаллар

1


Download 1.74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling