Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

/Л- —	, 2 R> A boshqachayozsak ц Э >
. Zarraning kinetik
тх+ т2		2 К
energiyasi:

(6,6 -КГ27)2

= l\MeV

8~(1,67-1(Г27)(2,4-1(Г13)2 •1,6- 1(Г6

Shunday qilib, yadro kuchlarining ta’sir radiusi chegarasidabo‘lishi uchun ikki nuklonning kinetik energiyasi eng kamida 71 MeV boMishi kerak. Bu nuklonlami ushlab turuvchi potensial o‘raning chuqurligidan ancha katta.

Demak, 2H - uyg‘ongan holatda boMolmaydi. д E = 2,2M eV2Hmng proton va neytronlari deyarli yarim vaqtini yadro kuchlari ta’siri sohasidan chetda o‘tkazadi.

Yadro potensiali sistemaning holatiga bogMiq. Masalan, deytron 2H spini I = 1 mavjud, I = 0 mavjud emas. Nisbiy harakat miqdoriga ham bogMiq harakat miqdori momenti h juft qiymatida tortishish kuchlari bor, toq qiymatida bunday kuchlar yo‘q. Nuklonlarning sochilishi potensial energiyaga nuklonlar spin vektorlarining nisbiyjoylashishiga va sistemaning orbital harakat miqdori momentiga bogMiqligini ko‘rsatuvchi had boMishligini talab qiladi. Spin orbital bogManish borligini bildiradi.
Yadro potensiali almashinuv xarakteriga ega. Xuddi kimiyoviy bogManish ikki atom orasidagi elektronlarning almashinuvi kabi yadro kuchlarini ikki nuklon orasidagi biror zarra vositasida boMadi deb qarash kerak. Bundan nuklon murakkab deb qaramaslik lozim. Yapon olimi Yukava bo‘yicha almashinuv virtual zarralar bilan deb qaraladi. Virtual zarralarning paydo boMishi energiya saqlanishi zarra yashash vaqtining juda qisqaligi bilan tushuntiriladi.
Geyzenberg noaniqlik prinsipi ko‘rsatishicha Д.Е* д / 3 h, zarraning
yashash vaqti: Д/ ^ —— = -----j , ta’sir radiusi R = c&t ^ -----.