Shahar hududini injenerlik tayyorlash fanidan taqdimot

Shahar hududini injenerlik tayyorlash fanidan taqdimot

Tayyorladi: Orifjonov Ohunjon

Odilova Diyora

Mavzu: Sel oqimi va ularga qarshi qo’llaniladigan injenerlik chora-tadbirlari

• Reja:
• Sel va uning oqibatlari
• Sel oqimining tasnifi
• Selga qarshi injenerlik chora -tadbirlari

Tog’li hududlarda kuchli yomg’irlarning yog’ishi , muzlik va qorlarning tez erishi natijasida hosil bo’lgan daryo toshqinlarini tog’ yon bag’irlaridan nuragan tog’ jinsi bo’laklarining suv oqimi bilan tekislikka tomon oqib tushishi sel hodisasi hisoblanadi.Sel oqimi og’irligining 50-60%i tog’ jinsi yig’indilaridan o’simlik va daraxtlar bo’laklaridan iborat bo’ladi.Sel oqimining davomiyligi yarim 2soatdan 12soatgacha tezligi esa 5-8 m/s dan 12m/s gacha yetishi mumkin.Bunday fizik ko’rsatkichlarga ega oqim juda katta kuch bo’lib iqtisodiy jihatdan jiddiy zarar yetkazadi. Oqim yo’lida uchragan yo’llarni , shahar va qishloqlarni vayron qilib ketadi.

• Tog’li hududlarda kuchli yomg’irlarning yog’ishi , muzlik va qorlarning tez erishi natijasida hosil bo’lgan daryo toshqinlarini tog’ yon bag’irlaridan nuragan tog’ jinsi bo’laklarining suv oqimi bilan tekislikka tomon oqib tushishi sel hodisasi hisoblanadi.Sel oqimi og’irligining 50-60%i tog’ jinsi yig’indilaridan o’simlik va daraxtlar bo’laklaridan iborat bo’ladi.Sel oqimining davomiyligi yarim 2soatdan 12soatgacha tezligi esa 5-8 m/s dan 12m/s gacha yetishi mumkin.Bunday fizik ko’rsatkichlarga ega oqim juda katta kuch bo’lib iqtisodiy jihatdan jiddiy zarar yetkazadi. Oqim yo’lida uchragan yo’llarni , shahar va qishloqlarni vayron qilib ketadi.

Sel – arab tilidan olingan bo’lib, “tez oquvchi suv” degan ma’noni bildiradi.Sel hodisasi o’z xususiyatlariga ko’ra har bir hududda turlicha paydo bo’ladi, qisqa vaqtda shiddat bilan yog’gan yomg’irlar tufayli paydo bo’ladi va 1-6 soatgacha davom etadi.

• Sel – arab tilidan olingan bo’lib, “tez oquvchi suv” degan ma’noni bildiradi.Sel hodisasi o’z xususiyatlariga ko’ra har bir hududda turlicha paydo bo’ladi, qisqa vaqtda shiddat bilan yog’gan yomg’irlar tufayli paydo bo’ladi va 1-6 soatgacha davom etadi.
• Sel oqimlari o’zi bilan olib keladigan qattiq zarralarning o’lchamlariga qarab uch xil guruhga bo’linadi:
• Suv-toshli sellar
• Loyqa sellar
• Aralash sellar