Shakllanish tarixi. Uning predmeti, vazifalari va obyektlari. Zamonaviy biologik tadqiqotlarda bioinformatikaning ahamiyati

O‘zgaruvchanlik - zaruriyat sharoitida yuzaga keladigan tasodifiy jarayonlar, 
ya‘ni materiya harakati va uning tashkiliy shakllarining rivojlanishi qonuniyatlari. 
O‗zgaruvchanlik bizning dunyomizning barcha mexanizmlarining, uni tashkil 
etishning har qanday darajasida ishlashiga asoslanadi. Biz kuzatadigan hamma 
narsa tasodifiy va zaruriy, stotistik va deterministikning birligidir. 
O‗zgaruvchanlik turli xil tashkiliy shakllar paydo bo‗ladigan imkoniyatlar 
maydonini yaratadi. Bu ularning yo‗q qilinishiga ham sabab bo‗lib xizmat qiladi. 

---

O‗z-o‗zini tashkil qilish dialektikasi shunday. O‗zgaruvchanlikning bir xil omillari 
ham yaratilishni, ham halokatni rag‘batlantiradi. 
Irsiyat - materiyaning nafaqat o‗z xususiyatlarini saqlab qolish qobiliyati, 
balki o‗tmishdan kelajakka o‗tish qobiliyati, "Kelajakning o‗tmishga bog‘liqligi". 
Irsiyat tizim barqarorligi elementini o‗z ichiga oladi. 
Biologlar odatda selektsiyani soddalashtirilgan tarzda, irsiyat mexanizmlari 
ta‘sirida kelajakka o‗tadigan xususiyatlar va xususiyatlarni tanlaydigan 
intraspesifik tanlov sifatida talqin qiladilar. Kengroq ma‘noda tanlashni beqaror 
dunyoda ko‗proq yoki kamroq barqaror shakllanishlarning mavjudligiga olib 
keladigan va tizimning rivojlanishini ta‘minlaydigan sabablar sifatida tushunish 
kerak. 
Sabab-oqibat qonuni hozirgi zamonning o‗tmishga bog‘liqligini aks ettiradi. 
Uni mantiqiy isbotlab bo‗lmaydi va boshqa aksiomalardan xulosa chiqarib 
bo‗lmaydi, hatto aniq belgilab bo‗lmaydi. Xuddi shu boshqaruv obyektiga ta‘sir 
qiluvchi bir xil sabablar bir xil oqibatlarga olib kelishi shart emas. Biz noyob 
obyektlar bilan noyob tizimlar qurmoqdamiz deb hisoblash to‗g‘riroq va biz faqat 
obyektlarning o‗xshashligi haqida gapirishimiz mumkin. 
Diagnostika vazifasi - tibbiy tan olinishiga ham katta e‘tibor beriladi. Aslida, 
bu patologik sharoitlar, jarayonlar va biologik obyektlarni sinflardan biriga 
belgilash vazifasidir. Xususan, bu klinik diagnostika, jarayonning borishini 
bashorat qilish, har qanday moddalar yoki mikroorganizmlarni aniqlash, kasallik 
xavfi yuqori bo‗lgan odamlarni aniqlash, ko‗rsatilgan mezonlarga muvofiq 
populyatsiyani tanlashni o‗z ichiga oladi. Shu bilan birga, ushbu muammolarni hal 
qilish informatsion xususiyatlarni baholash va tanlash, tanib olish algoritmlarini 
ishlab chiqish yoki tanlash, qo‗llaniladigan protseduralar samaradorligini baholash 
mezonlarini izlash, diagnostika qoidalari va mezonlarini yaratishga qisqartiriladi. 
Tananing hozirgi holatini kuzatish vazifasi, mohiyatiga ko‗ra, tibbiy tan 
olish vazifasining alohida holatidir. Bu yerda dinamikada organizmning holati 
baholanadi va hozirgi holatning xatti-harakatlarining muntazamligi asosida 
prognostik qoida quriladi. Bu fiziologik me‘yor bilan taqqoslash, sog‘lom 
organizmning rivojlanishini nazorat qilish va ommaviy profilaktik tekshiruvlar 
bilan bog‘liq vazifani nazarda tutadi.