Shamolning yo'nalishi va tezligini aniqlash. Shamolning kuchini nima aniqlaydi? Shamol yo'nalishini qanday to'g'ri ko'rsatish kerak

Beaufort shkalasi- shamolning kuchini (tezligini) er osti ob'ektlariga yoki dengizdagi to'lqinlarga ta'siri bo'yicha vizual baholash uchun shartli shkala. U 1806 yilda ingliz admirali F. Bofort tomonidan ishlab chiqilgan va dastlab faqat u tomonidan ishlatilgan. 1874 yilda Birinchi meteorologik kongressning doimiy qo'mitasi xalqaro sinoptik amaliyotda foydalanish uchun Bofort shkalasini qabul qildi. Keyingi yillarda miqyos o'zgardi va takomillashtirildi. Beaufort shkalasi dengiz navigatsiyasida keng qo'llaniladi.
Shamol yo'nalishi
Shamol yo'nalishi ufqning u esadigan tomoni bilan belgilanadi, masalan, janubdan esayotgan shamol janubiy. Shamolning yo'nalishi bosimning taqsimlanishiga va Yerning aylanishining burilish ta'siriga bog'liq.
Ustida iqlim xaritasi ustun shamollar strelkalar bilan ko'rsatilgan (1-rasm).Yer yuzasi yaqinida kuzatiladigan shamollar juda xilma-xildir.
Siz allaqachon bilasizki, er va suv yuzasi turli yo'llar bilan isitiladi. Yoz kunida er yuzasi ko'proq qiziydi. Issiqlikdan er ustidagi havo kengayadi va engilroq bo'ladi. sᴛᴏ vaqtida suv havzasi ustida havo sovuqroq va shuning uchun og'irroq bo'ladi. Agar suv ombori nisbatan katta bo'lsa, yozning sokin issiq kunida qirg'oqda siz suvdan engil shabada esayotganini his qilishingiz mumkin, uning ustida atmosfera bosimi quruqlikdan yuqori. Bunday engil shabada kunduzi deyiladi. shabada(frantsuz brisedan - engil shamol) (2-rasm, a) Tungi shabada (2-rasm, b), aksincha, quruqlikdan esadi, chunki suv ancha sekin soviydi va uning ustidagi havo issiqroq. Shamollar o'rmon chetida ham paydo bo'lishi mumkin. Shamollar sxemasi rasmda ko'rsatilgan. 3.

Shakl No 1. Yer sharida hukmron shamollarning tarqalish sxemasi
Mahalliy shamollar nafaqat qirg'oqda, balki tog'larda ham paydo bo'lishi mumkin.
Föhn- tog'lardan vodiyga esadigan iliq va quruq shamol.
Bora- sovuq havo past tizmalardan iliq dengizga o'tganda paydo bo'ladigan kuchli, sovuq va kuchli shamol.
Musson
Agar shabada kuniga ikki marta - kechayu kunduz yo'nalishini o'zgartirsa, mavsumiy shamollar - mussonlar- yiliga ikki marta sʙᴏe yo'nalishini o'zgartiring (4-rasm) Yozda er tez isiydi va uning yuzasidan havo bosimi ko'tariladi. sᴛᴏ vaqtida sovuq havo quruqlikka o'ta boshlaydi. Qishda esa buning aksi bo'ladi, chunki musson quruqlikdan dengizga o'tadi. Qishki mussonning yozgi mussonga o'zgarishi bilan quruq, biroz bulutli ob-havo yomg'irli bo'lib o'tadi.
Mussonlarning harakati qit'alarning sharqiy qismlarida kuchli bo'ladi, ular okeanlarning ulkan kengliklariga tutashgan, shuning uchun bunday shamollar ko'pincha qit'alarga kuchli yog'ingarchilik keltiradi.
Turli hududlarda atmosfera aylanishining notekisligi globus mussonlarning sabablari va tabiatidagi farqlarni aniqlaydi. Natijada ekstratropik va tropik mussonlar farqlanadi.

Shakl No 2. Shamol: a - kunduzi; b - kechasi

Shakl No 3. Shamollar sxemasi: a - tushdan keyin; b - kechasi

Shakl No 4. Mussonlar: a - yozda; b - qishda