Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti kadrlarni innovatsion boshqarish

13.6. Texnoparklarni rivojlantirish yo‘llari

Texnoparklar g‘oyasi ikki xil muammolarni yechimini birlashtiradi: biri kichik ishlab chiqarish biznesini rivojlantirishni rag‘batlantirish, ikkinchisi - iqtisodiyotni rivojlantirishning innovatsion usulini izlash. Qanday bo‘lmasin, texnopark qurilishi rejalashtirilgan yer kimga tegishli ekanligiga qarab, davlat yoki mintaqa tomonidan mablag‘ kerak. Mintaqa uchun texnopark yangi ish o‘rinlarini yaratish va yangi texnologiyalarni rivojlantirish demakdir, davlat uchun – innovatsion rivojlanishga o‘tish va raqobat muhitini yaratish. 

Bugungi kunga kelib, texnoparklar yaratishning uchta asosiy printsipi ishlab chiqilgan:
a) texnoparklarning o‘zini o‘zi ta'minlashi, ularning davlat mablag‘laridan mustaqilligi;
b) investorlar uchun jozibali sharoitlar yaratish;
d) texnoparklar faoliyati natijalari mintaqa manfaatlariga javob berishi kerak.
So‘nggi paytgacha o‘zlarini texnopark deb atagan deyarli barcha tuzilmalar haqiqatan ham mol-mulkni ijaraga berish bilan shug‘ullanishgan. Endi vaziyat o‘zgarib bormoqda, ammo asosiy savol hali hal qilinmagan: investitsiyalarni jalb qilish va xususiy kapitalni qanday qiziqtirish kerak, agar foydasi kamligini, eng muhimi, texnoparklarning vazifalarini tushunsa?
Vegas Lex kompaniyasining katta yuristi Dariya Godunovaning fikriga ko‘ra, javob faqatgina bitta imtiyoz, birinchi navbatda soliq va ijara imtiyozlari bo‘ladi. Ularni qonunchilik darajasida o‘rnatishga intilish kerak - shundagina ilm-fanni rivojlantiradigan ishbilarmonlar, masalan, prototipini olish orqali zarur resurslar va makonga ega bo‘lish, shuningdek, o‘qitish va tegishli konsalting xizmatlaridan foydalanish mumkin bo‘ladi.
Bunday holda, texnopark – bu yuqori texnologiyalar va innovatsiyalarga "pul topadigan" mustaqil, tijorat jihatdan muvaffaqiyatli va samarali korxona ekanligini hisobga olish muhimdir. Bu xavfli biznes: jahon amaliyoti shuni ko‘rsatadiki, yangi texnologiyalar sohasidagi barcha loyihalarning 50% dan ortig‘i muvaffaqiyatsiz tugaydi. Ammo muvaffaqiyatli loyihalar juda foydali .
Texnopark qanchalik daromadli bo‘lishini taxmin qilish uchun aniq va tizimli rejalashtirish talab etiladi - moliyalashtirish bosqichidan va qurilish/rekonstruksiya qilish uchun joy tanlashdan kadrlarni tanlashgacha. Bularning barchasi bizning qiyin sharoitimizda ham amalga oshiriladi. Asosiysi, ishonch, yorqin g‘oya va yaxshi maslahatchilar.
Davlat ilmiy-texnik siyosatini tizimli ravishda o‘rganish ilm-fanni qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlantirishni, mahalliy yuqori va ilm talab qiladigan texnologiyalarni, transfer texnologiyalarini, ilmiy-texnik kadrlar salohiyatini kengaytirishni, axborotlashtirish siyosatini, ilmiy elitani rivojlantirishni qamrab olishi kerak.
Texnoparklar zamonaviy iqtisodiyotning muhim elementi­dir. Texnoparklarga bir necha nuqtayi nazardan qarash mumkin.
Birinchidan, texnoparkni erkin iqtisodiy zonaning maxsus turi deb hisoblash mumkin, uning hududida ilm talab qiladigan mahsulotlarni ishlab chiqarish jadal rivojlanmoqda, yangi kadrlar, texnologik-innovatsion zonalar shakllanmoqda, shu tomondan texnopark yig‘iladi. jahon iqtisodiyotida sodir bo‘layotgan asosiy jarayonlarga muvofiqligi talablari.
Ikkinchidan, ilm-fan asosan kichik biznesni rivojlantirish uchun turtki beradi, bu esa texnoparklar haqida kichik biznesni qo‘llab-quvvatlash shakli sifatida gapirishga imkon beradi, uning rivojlanishi ijtimoiy takror ishlab chiqarishning sifat jihatidan yangi bosqichiga o‘tishga imkon beradi.
Uchinchidan, aynan texnoparklarda ilm-fan fundamental va amaliy tadqiqotlar o‘tkazish uchun moliyaviy va boshqa qo‘shimcha imkoniyatlarni oladi, shu bilan fan davlatdan katta mustaqillikka ega bo‘ladi. Shu munosabat bilan texnoparklar mahalliy ilm-fanni qo‘llab-quvvatlashning jozibali shakli hisoblanadi.
Hozirgi inqirozdan chiqish usullaridan biri bu mahalliy ilm-fan va yuqori texnologiyalar ishlab chiqarishiga tayanishdir. Shu munosabat bilan texnoparklar ushbu jarayonda eng muhim rollardan birini o‘ynashi mumkin.