Shaxs og‘ishgan xulqining mexanizmlari tayanch tushunchalar

Ya’ni Maslouning fikriga ko‘ra, motivatsiya bitta butun insonga ta’sir qiladi, uning alohida organizmiga emas.

K.Rodjersning shaxs nazariyasi. K.Rodjersning shaxs nazariyasi boshqa psixologlardan keskin farq qiladi. Rodjers shaxs nazariyasini uchta prinsip bo‘yicha yoritdi:

1. 
   inson xulq-atvorini ob’ektiv kuzatishlar orqali tushunish mumkin, shaxs esa sub’ektiv idroki va voqelikni bilishi orqali baholaydi;
   

2) inson o‘z taqdirini o‘zi belgilaydi, tanlov va qaror qabul qilishda erkin;
3) inson o‘z tabiatiga ko‘ra mehribon va o‘zini o‘zi kamol toptirishga intiluvchan.
Men tuzilmasida har xil qadriyatlar kiradi:
1) bilvosita organizmda kechadi (“Men o‘z ota-onamni inson sifatida idrok etaman”) va
2) boshqalarda introetsirlovchilar xususiy, bilvosita idrok etishga sabab bo‘ladi (“Men o‘z xulq-atvorimni qoniqmagan holda idrok etaman”).
“Men konsepsiya”si xarakterlovchi jihatlari:

1. 
   Barcha shaxs xususiyatlari “Men konsepsiya”da o‘z aksini topadi (jismoniy, sotsial, jinsiy, tuyg‘u va emotsiya, tab va psixologik qirralar va boshqalar);
   
2. 
   “Men konsepsiya”ning qismlari o‘rtasida tuzilmaviy va tiplar bo‘yicha bog‘lanish mavjud;
   
3. 
   kongruentlik-nokongruentlik, ya’ni “Men konsepsiya” insonning real kechinmalarini muvofiq/nomuvofiqligidir.
   
4. 
   Himoya yoki kuch “Men konsepsiya”ning mos emasligini ifodalaydi;
   
5. 
   Zo‘riqshlar, ya’ni himoya pozitsiyasida qayd etish oqibatidagi holat;
   
6. 
   O‘zini o‘zi hurmatlash darajasi yoki barcha xususiyatlari bo‘yicha o‘zini qabul qilish;
   
7. 
   Faol tushuvchi axborotlardan kelib chiqib o‘zini baholash qobiliyati.
   

Shaxs markazlashgan psixoterapiyaning asosiy prinsipi:

1. 
   Mijoz haqidagi faqat faol axborotlardan foydalaniladi;
   
2. 
   Psixoanalizning zarur atributlari inkor etiladi, ular empatiyani yaqinlashuvi va o‘rnatilishiga xalaqit beradi. O‘zaro ta’sirlashuv “yuzma yuz” amalga oshiriladi;
   
3. 
   Talqin, baholash va maslahatlar mavjud emas;
   
4. 
   Mijozga shartsiz ijobiy munosabatdan tashqari salbiy emotsiyaga yo‘l qo‘yiladi;
   
5. 
   Mijoz terapevtdan mustaqil, avtonom;
   
6. 
   Natijalar ongning kengaytirishga xizmat qiladi.
   
7. 
   Psixoterapiyada qadriyat va ideallarning muhimligi qayd etiladi.