Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va texnik

 
Tizim mantiq to‘plami (chipset) 
Kompyuterning potensial xususiyatlari va samaradorligi asosan 
chipset (ChipSet) deb nomlangan tizim mantig‘i chipset tomonidan 
anakartga o‘rnatilgan. Bu protsessor, tizim avtobusini (protsessor va 
RAM tekshirgichini birlashtiradi), RAM va boshqa kompyuter 
komponentlari bilan ishlash interfeyslarini ta’minlaydi. Uning asosiy 
vazifasi to‘g‘ridan – to‘g‘ri interfeyslarga mos kelmaydigan ko‘plab 
qo‘llab-quvvatlashdir. 
Zamonaviy apparat interfeyslari va tizim avtobuslari asenkron 
ishlaydi, ya’ni signallarni bir vaqtning o‘zida uzatish va qabul qilish 
mumkin. Ular signallarning tabiati, soat tezligi yoki tarmoqli kengligi 
bo‘yicha kelishilmagan. Ma’lumotni bog‘lash va ularni almashish 
uchun, qulay shaklga olib kelish uchun konvertatsiya qilish va keshlash 
operatsiyalari talab qilinadi. 
Ko‘pgina zamonaviy chipsetlar odatda «Shimoliy ko‘prik» 
(Shimoliy ko‘prik) va «Janubiy ko‘prik» (Janubiy ko‘prik) deb 
ataladigan ikkita «asosiy» chipni o‘z ichiga oladi. Shimoliy ko‘prik 
odatda AGP avtobusini, tizim xotirasi avtobusini, PCI avtobusini 
boshqarishni ta’minlaydi. Janubiy ko‘prik IDE, USB, ACPI, IEEE1294 
interfeyslarini boshqaradi, ISA-PCI ko‘prigi, klaviatura boshqaruvlari, 
sichqoncha, FDD mavjud. Har ikkala ko‘prik ham PCI avtobus yoki 
boshqa interfeys bilan bog‘langan. Video va ovoz boshqaruvlari 
o‘rnatilgan chipsetlar ma’lum. Shuni ta’kidlash kerakki, chipset tizim 
kartasiga ulangan alohida qurilma emas. Tizim mantig‘i to‘plami har 
doim u bilan birlashtirilgan va shuning uchun chipsetlarni ishlab chiqish 
va ishlab chiqarish to‘g‘ridan-to‘g‘ri tizim platalarini ishlab chiqaruvchi 
firmalar tomonidan amalga oshiriladi. 
Quyidagi chipsetlar eng keng tarqalgan: Nvidia Force 2 (3,4), VIA 
K8T800 PRO, VIA K8T890, Intel865PE, AMD-8000 va boshqalar. 

---

39