She`r ohang jihatidan ma`lum bir tartibga solingan his-tuyg`u ifodasi sifatida vujudga kelgan hayajonli, ritmik nutqdir”1 va ayni paytda, musiqiyligi, yoqimligi, mo`ljalga uradigan jozibasi

She`riyatda musiqiylik Ritm Bo`g`in Turoq Vazn Ritmik pauza Turkum Qofiya Oddiy qofiya To`la qofiya Noto`la qofiya Radif Raviy Zulqofiyatayn Musallas qofiya Band Sodda band Murakkab band

Reja:

1. 
   She`riyatda musiqiylik
   
2. 
   Ritm Bo`g`in Turoq
   
3. 
   Vazn Ritmik pauza Turkum
   
4. 
   Qofiya Oddiy qofiya To`la qofiya Noto`la qofiya
   
5. 
   Radif Raviy Zulqofiyatayn
   
6. 
   Musallas qofiya Band Sodda band Murakkab band
   

So`zshunoslikning barcha o`zak (oldingi bo`limlarda tahlil etilgan) masalalari she`riyatga ham taaluqlidir. Darvoqye, V.G.Belinskiy yozganidek, “Butkul dunyo, undagi tamomiy gullar va buyoqlar, tabiat va hayotning barcha shakllari she`riyat hodisasi bo`la oladi. Ana shu hodisalarda yashirib, ularni hayot jilvalari ila jozibador etgan narsa she`riyatning mohiyatini tashkil etadi. She`riyat – bu olam hayotining tirik tomiri, uning qoni, uning olovi, uning shu`lasi va quyoshidir” (Sobr. soch. v tryox tomax, T., 1, M, 1948. s. 644).
“She`r ohang jihatidan ma`lum bir tartibga solingan his-tuyg`u ifodasi sifatida vujudga kelgan hayajonli, ritmik nutqdir”¹ va ayni paytda, musiqiyligi, yoqimligi, mo`ljalga uradigan jozibasi, dilkashu dardkash insoniyligi bilan ajralib turadigan mo`jizadir. Bu ikkala jihat doimo uyg`unlashgandagina she`r dunyoga keladi.
Chunki “Vaznu qofiyasi bo`lib, she`r bo`lmagan parchalar bo`g`ani kabi vaznu qofiyasiz (sochim) she`r parchalari-da ko`bdir”.<sup>2</sup>
She`riyat asosida lirikaning qonuniyati (lirik kechinma – his va tuyg`ular tafsiloti) yotar ekan, demak, unda hissiyot va fikr (mazmun va shakl birligidek) qorishiq yashaydi. Obrazli qilib aytganimizda, hissiyot – ona, fikr - ota, ulardan bino bo`lgan farzand – she`rdir.
Ushbu fikrlarni to`liqroq anglash maqsadida Hamid Olimjonning “Zaynab va Omon”iga bir nigoh tashlaylik. Ocherkda:
“... – Axir birga yurar emishsan-ku!
- To`g`ri, maktabdan birga qaytgan vaqtlarim bo`lgan. Lekin sen aytgan gaplar hammasi yolg`on.
- Ochiq kunda, yetti yot begona bo`lgan odam bilan ergashib yurganing nima qilganing axir? - Sora yana o`t oldi.
- Endi nima deysan? – Zaynab opasiga tikildi.
- Buzilib ketibsan. Omon bilan yurma deyman. Pochchangning amakisining o`g`li bor. Seni o`shanga beraman.
- Erga tegadigan manmi, san? – Zaynab yana tikildi.
San, lekin man beraman! – Sora qat`iy aytdi.
Uzoq olishgandan so`ng opa-uka yig`ladilar. U Zaynabga “san buzilib ketding”, deb da`vo qildi. Zaynab opasi bilan xayrlashmasdan uning uyidan chiqdi”. ^1[1]