She`riy tizimlar va she`riy janrlar


Download 3.24 Mb.
bet1/9
Sana16.09.2023
Hajmi3.24 Mb.
#1679256
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
she\'riy nutq. she\'r tizimlari

“Nasimim ketdi olamdin meni qayg'u aro tashlab, Ko'zimdan oqsa xun hech bir ajab yo'q, chunki qon yig'lar. Jahonda erdi tanho men yatimga hamnishin dildor, G'ariblikning diyorida adashkan notavon yig'lar”.

Mavzu: She’riy nutq. She`riy tizimlar

Reja:

  • She’riy nutq.
  • She`r tizimlari.
  • Barmoq she`r tizimi.
  • Aruz she`r tizimi.
  • Erkin she`r tizimi.

She`riy nutq nasriy nutqqa nisbatan ancha murakkab til hodisasidir. Chunki u ohang jihatdan tartibga solingan bo`lib, ritmik o`lchovlar asosida tashkil topgan poetik nutqdir.

  • She`riy nutq nasriy nutqqa nisbatan ancha murakkab til hodisasidir. Chunki u ohang jihatdan tartibga solingan bo`lib, ritmik o`lchovlar asosida tashkil topgan poetik nutqdir.
  • She`riy nutq ifodaviy vositalar (istiora, allegoriya, metonomiya); maxsus tasvir vositalari (sifatlash, o`xshatish, jonlantirish, mubolag`a) va stimistik usullar intonatsiya, inversiya, parallelizm, ritorik so`roqlarning keng qo`llanishi bilan xarakterlanadi. Shu xildagi ma`lum o`lchovchi ritmik, emotsional nutq she`r asosini tashkil etadi. Ohang jihatdan tartibga solingan, fikr va his-hayajon ifodasi sifatida vujudga kelgan emotsional ritmik nutq she`r deb ataladi. She`r asosida insonning ichki kechinmalari yotadi.

Abdulla Qahhor “Poeziya – yuksak san`atdir” nomli maqolasida shunday fikrlarni aytadi:

  • “She`r – fikr ekstrakti bo`lishi jihatidan hikmat, ko`ngulga yo`l topishi, undan o`ziga hamohang sado chiqarishi jihatidan musiqa.
  • She`r – oshiqning ohi, musibatdiydaning ko`z yoshi, saodat va surur ifodasi bo`lgan qahqaha tovushi.
  • She`r – ko`ngilning oynasi, ko`ngilda nima bo`lsa, shuni aks ettiradi.
  • She`r – ma`sum go’dak, riyoni bilmaydi. Riyo bo`lgan yerda she`r bo`lmaydi.
  • She`r – bir mo`jiza. Uning mo``jiza – sirlaridan xabardor bo`lish bu sirlarni jilovlash har kimga ham muyassar bo`lavermaydi. Bunga erishish uchun zehn, sabr va mehnatdan boshqa yana nimadir kerak” (A.Qahhor. asarlar 6 tomlik. 6-tom. T., 1971).

Download 3.24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling