Shht-shanxay Hamkorlik Tashkiloti

ShHT-Shanxay Hamkorlik Tashkiloti

ShHTning tashkil topishi

Mintaqaviy xavfsizlik va iqtisodiy hamkorlik uchun birlashgan mamlakatlardan iborat tashkilot. Bu mamlakatlar qatorida dastlab O’zbekiston, Qirg’iziston,Qozog’iston, Tojikiston va dunyoning yetakchi davlatlari Xitoy Xalq Respublikasi va Rassiya federatsiyasi a’zoi bo’lgan. Keyinchalik esa Eron Pokiston va Hindiston a’zo davlatlar safiga kelib qo’shilgan. Tashkilot faoliyati 1996-yili Rassiya va Xitoy davlatlari o’rtasidagi iki tomonlama hamkorlikdan boshlangan. Shu yili ShHT a’zoligiga Tojikiston, Qirg’iziston, Qozog’iston va 2001-yilda O’zbekiston kelib qo’shilgan.

To’la qonli a’zo mamlakatlar va kuzatuvchilar

• O’ZBEKISTON BELARUSIYA
• QOZOG’ISTON AFG’ONISTON
• QIRG’IZISTON MANGOLIYA kuzatuvchi davlatlar
• RASSIYA
• XITOY
• ERON
• POKISTON
• HINDISTON
• TOJIKISTON

Shanxay Hamkorlik Tashkiloti Xalqaro tashkilot sifatida 2001-yil 15-iyun sanasidan boshlab faoliyat yuritgan, ShHT aʼzo mamlakatlarni xavfsizlik orqali hamkorlik sari boshlaydigan tashkilotdir. Iqtisodiy hamkorlik borasida oldinda transport infratuzilmasini rivojlantirish, tabiiy, mineral xom ashyo zaxiralarini oʻzlashtirish, suv energetika zaxiralaridan unumli foydalanish, ekologiyaga oid va boshqa masalar ham bor.

• Shanxay Hamkorlik Tashkiloti Xalqaro tashkilot sifatida 2001-yil 15-iyun sanasidan boshlab faoliyat yuritgan, ShHT aʼzo mamlakatlarni xavfsizlik orqali hamkorlik sari boshlaydigan tashkilotdir. Iqtisodiy hamkorlik borasida oldinda transport infratuzilmasini rivojlantirish, tabiiy, mineral xom ashyo zaxiralarini oʻzlashtirish, suv energetika zaxiralaridan unumli foydalanish, ekologiyaga oid va boshqa masalar ham bor.

Dastlab Shanxay beshligi ya’ni Qozogʻiston, Xitoy, Qirgʻiziston, Rossiya, Tojikiston davlatlari rahbarlari uchrashuvi boʻlib oʻtgan. Unda chegaradosh mamlakatlar oʻrtasidagi ishonchni mustahkamlash (1996) va qoʻshma chegarada qurolli kuchlar va qurolyarogʻlarni qisqartirish (1997) toʻgʻrisida 2 ta bitim imzolangan edi. 1998-yildan „beshlik“ mamlakatlarining oʻzaro hamkorligi sobiq Sovet Ittifoqi — Xitoy chegarasi boʻylab harbiysiyosiy vaziyatni barqarorlashtirish masalalaridan mintaqaviy xavfsizlik va koʻp tomonlama iqtisodiy hamkorlikni taʼminlash choralariga oʻtishga qaratildi. SHHTning Dushanbe (2000) sammitida Oʻzbekiston Respublikasi birinchi marta kuzatuvchi sifatida qatnashdi. Ana shu sammitda „beshlik“ negizida koʻp tarmoqli tashkilot tuzish toʻgʻrisida taklif ilgari surildi. SHHT taʼsischilaridan biri sifatida ishtirok etish haqidagi qarorni Oʻzbekiston oʻz milliy manfaatlaridan kelib chiqib, Markaziy Osiyo mintaqasidagi harbiy-siyosiy vaziyatni hisobga olgan holda qabul qildi. Shanxay sammitida (2001-yil iyun) yangi tashkilotning maqsad va principlarini eʼlon qilgan Deklaratsiya, shuningdek, Terrorizm, ayirmachilik va ekstremizmga qarshi kurash toʻgʻrisidagi konvensiya qabul qilindi.