Deshifrlangan matn: AXBOROT XAVFSIZLIGI MARKAZI
6-VARIANT
“Axborot xavfsizligi markazi” matnini Polibiya kvadratining 2-usulida shifrlang va deshifrlang.
2- Шифрлаш усули. Бу усулда маълумотни шифрлашда унинг жадвалдаги жойлашган ўрнидан фойдаланилади.
OCHIQ MATN BELGILARI
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
GORIZONTAL O’RNI
|
1
|
3
|
2
|
4
|
2
|
4
|
4
|
3
|
1
|
1
|
1
|
3
|
4
|
5
|
2
|
4
|
2
|
4
|
3
|
1
|
2
|
1
|
1
|
5
|
4
|
VERTIKAL O’RNI
|
1
|
5
|
1
|
3
|
4
|
3
|
4
|
5
|
1
|
5
|
2
|
4
|
2
|
5
|
3
|
2
|
2
|
2
|
3
|
1
|
4
|
3
|
1
|
5
|
2
|
Шундан сўнг координатлар қатор бўйича жуфтланиб ўқилади ва қуйидигига эга бўлинади: 13 24 24 43 11 13 45 24 24 31 21 15 41 51 34 34 51 52 42 53 22 23 14 31 52
Шундан сўнг юқоридаги жуфтликлар горизонтал ва вертикал координаталар шаклида ифодаланади
GORIZONTAL O’RNI
|
1
|
2
|
2
|
4
|
1
|
1
|
4
|
2
|
2
|
3
|
2
|
1
|
4
|
5
|
3
|
3
|
5
|
5
|
4
|
5
|
2
|
2
|
1
|
3
|
5
|
VERTIKAL O’RNI
|
3
|
4
|
4
|
3
|
1
|
3
|
5
|
4
|
4
|
1
|
1
|
5
|
1
|
1
|
4
|
4
|
1
|
2
|
2
|
3
|
2
|
3
|
4
|
1
|
2
|
SHIFR MATN BELGISI
|
K
|
R
|
R
|
O
|
A
|
K
|
Y
|
R
|
R
|
C
|
B
|
V
|
D
|
E
|
S
|
S
|
E
|
J
|
I
|
P
|
G
|
L
|
Q
|
C
|
J
|
Олинган натижавий шифр матн “KRROAKYRRCBVDESSEJIPGLQCJ ” га тенг бўлади.
Deshifrlash
SHIFR MATN BELGISI
|
K
|
R
|
R
|
O
|
A
|
K
|
Y
|
R
|
R
|
C
|
B
|
V
|
D
|
E
|
S
|
S
|
E
|
J
|
I
|
P
|
G
|
L
|
Q
|
C
|
J
|
GORIZONTAL O’RNI
|
1
|
2
|
2
|
4
|
1
|
1
|
4
|
2
|
2
|
3
|
2
|
1
|
4
|
5
|
3
|
3
|
5
|
5
|
4
|
5
|
2
|
2
|
1
|
3
|
5
|
VERTIKAL O’RNI
|
3
|
4
|
4
|
3
|
1
|
3
|
5
|
4
|
4
|
1
|
1
|
5
|
1
|
1
|
4
|
4
|
1
|
2
|
2
|
3
|
2
|
3
|
4
|
1
|
2
|
Olingan natijani gorizontal vertikal juft qilib yozib olamiz 13 24 24 43 11 13 45 24 24 31 21 15 41 51 34 34 51 52 42 53 22 23 14 31 52 Шундан сўнг юқоридаги sonlar ketma-ket yoziladi
GORIZONTAL O’RNI
|
1
|
3
|
2
|
4
|
2
|
4
|
4
|
3
|
1
|
1
|
1
|
3
|
4
|
5
|
2
|
4
|
2
|
4
|
3
|
1
|
2
|
1
|
1
|
5
|
4
|
VERTIKAL O’RNI
|
1
|
5
|
1
|
3
|
4
|
3
|
4
|
5
|
1
|
5
|
2
|
4
|
2
|
5
|
3
|
2
|
2
|
2
|
3
|
1
|
4
|
3
|
1
|
5
|
2
|
OCHIQ MATN BELGILARI
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
Deshifrlangan matn: AXBOROT XAVFSIZLIGI MARKAZI
7-VARIANT
4. “ Axborot xavfsizligi markazi” matnini Affin kriptotizimida shifrlang va deshifrlang. a=3, b=7.
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1
0
|
1
1
|
1
2
|
1
3
|
1
4
|
1
5
|
1
6
|
1
7
|
1
8
|
1
9
|
2
0
|
2
1
|
2
2
|
2
3
|
2
4
|
2
5
|
Шифрлаш. Ушбу усулда маълумотларни шифрлаш учун “ Elektron hukumat markazi ” очиқ матни олиниб, калит сифатида a=3 ва b=7 олинди. Алфавит узунлиги m=26 га тенг. Бу ҳолда шифрлаш ункцифсининг умумий кўриниши қуйидагича бўлади:y = E(x) = (3x + 7)Mod26. Юқоридаги жадвалга асосланиб қуйидагини олиш мумкин:
Хабар
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
|
0
|
23
|
1
|
14
|
17
|
14
|
19
|
23
|
0
|
21
|
5
|
18
|
8
|
25
|
11
|
8
|
6
|
8
|
12
|
0
|
17
|
10
|
0
|
25
|
8
|
Шифрлашнинг умумий кўриниши эса қуйидагича бўлади:
Хабар
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
X
|
0
|
23
|
1
|
14
|
17
|
14
|
19
|
23
|
0
|
21
|
5
|
18
|
8
|
25
|
11
|
8
|
6
|
8
|
12
|
0
|
17
|
10
|
0
|
25
|
8
|
(3x+7)
|
7
|
76
|
10
|
49
|
58
|
49
|
64
|
76
|
7
|
70
|
22
|
61
|
31
|
82
|
40
|
31
|
25
|
31
|
43
|
7
|
58
|
37
|
7
|
82
|
31
|
(3x+7) mod26
|
7
|
24
|
10
|
23
|
6
|
23
|
12
|
24
|
7
|
18
|
22
|
9
|
6
|
4
|
24
|
6
|
25
|
6
|
17
|
7
|
6
|
11
|
7
|
4
|
6
|
Шифр матн
|
H
|
Y
|
K
|
X
|
G
|
X
|
M
|
Y
|
H
|
S
|
W
|
J
|
G
|
E
|
Y
|
G
|
Z
|
G
|
R
|
H
|
G
|
L
|
H
|
E
|
G
|
Дешифрлаш жараёни. Дешифрлаш формуласи D(y) = a–1(y −
b)NodN га тенг бўлиб, a–1 = 9 , b=7 ва m=26 га тенг бўлади
Шифр матн
|
H
|
Y
|
K
|
X
|
G
|
X
|
M
|
Y
|
H
|
S
|
W
|
J
|
G
|
E
|
Y
|
G
|
Z
|
G
|
R
|
H
|
G
|
L
|
H
|
E
|
G
|
|
7
|
24
|
10
|
23
|
6
|
23
|
12
|
24
|
7
|
18
|
22
|
9
|
6
|
4
|
24
|
6
|
25
|
6
|
17
|
7
|
6
|
11
|
7
|
4
|
6
|
Дешифрлашнинг умумий кўриниши эса :
Шифр матн
|
H
|
Y
|
K
|
X
|
G
|
X
|
M
|
Y
|
H
|
S
|
W
|
J
|
G
|
E
|
Y
|
G
|
Z
|
G
|
R
|
H
|
G
|
L
|
H
|
E
|
G
|
y
|
7
|
24
|
10
|
23
|
6
|
23
|
12
|
24
|
7
|
18
|
22
|
9
|
6
|
4
|
24
|
6
|
25
|
6
|
17
|
7
|
6
|
11
|
7
|
4
|
6
|
9(y-7)mod26
|
0
|
23
|
1
|
14
|
17
|
14
|
19
|
23
|
0
|
21
|
5
|
18
|
8
|
25
|
11
|
8
|
6
|
8
|
12
|
0
|
17
|
10
|
0
|
25
|
8
|
Хабар
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
Олинган алфавитдаги барча белгиларни шифрлаш натижаси қуйидагига тенг бўлади.
Xабар
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
x
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1
0
|
1
1
|
1
2
|
1
3
|
1
4
|
1
5
|
1
6
|
1
7
|
1
8
|
1
9
|
2
0
|
2
1
|
2
2
|
2
3
|
2
4
|
2
5
|
(3x+7) mod26
|
7
|
10
|
13
|
16
|
19
|
22
|
25
|
1
|
4
|
7
|
10
|
13
|
16
|
19
|
22
|
25
|
1
|
4
|
7
|
10
|
13
|
16
|
19
|
22
|
25
|
1
|
Шиф
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
р матн
|
H
|
K
|
N
|
Q
|
T
|
W
|
Z
|
B
|
E
|
H
|
K
|
N
|
Q
|
T
|
W
|
Z
|
B
|
E
|
H
|
K
|
N
|
Q
|
T
|
W
|
Z
|
B
|
8-VARIANT
4. “ Axborot xavfsizligi markazi” matnini Vijiner usulida shifrlang va deshifrlang. k=texnologiya
Вижинер усулида шифрлаш. Бу шифрлаш усули кўп алфавитли шифрлаш усулига киради. Қуйида лотин алифбосидан фойдаланилган ҳолда калит “texnologiya” га тенг бўлган ҳолда, “Axborot xavfsizligi markazi” очиқ матнини шифрлаш келтирилган. Бунинг учун дастлаб сатр бўйлаб лотин алифбоси ѐзилади. Алифбони биринчи ҳарфи тагидан калит сўз вертикал шаклда ѐзилади. Шундан сўнг ҳар бир калит сўзнинг ҳарфи орқасидан горизонтал шаклда алфавит тўлдириб ѐзилади.
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
Y
|
Z
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
I
|
J
|
K
|
L
|
M
|
N
|
O
|
P
|
Q
|
R
|
S
|
T
|
U
|
V
|
W
|
X
|
Y
|
Z
|
Ушбу жадвалдан шифрлаш натижаси сифатида қуйидагини олиш мумкин: Т1=TBYBFZHDITF_LMWYWRWSIPK_TDF.
Очиқ матн
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
Калит
|
T
|
E
|
X
|
N
|
O
|
L
|
O
|
G
|
I
|
Y
|
A
|
T
|
E
|
X
|
N
|
O
|
L
|
O
|
G
|
I
|
Y
|
A
|
T
|
E
|
X
|
Шифрланган матн
|
T
|
B
|
Y
|
B
|
F
|
Z
|
H
|
D
|
I
|
T
|
F
|
L
|
M
|
W
|
Y
|
W
|
R
|
W
|
S
|
I
|
P
|
K
|
T
|
D
|
F
|
DESHIFRLASH
Deshifrlashda shirlangan matn unga mos kalitdagi harf orqali topilib berilgan matn hosil qilinadi
Шифрланган матн
|
T
|
B
|
Y
|
B
|
F
|
Z
|
H
|
D
|
I
|
T
|
F
|
L
|
M
|
W
|
Y
|
W
|
R
|
W
|
S
|
I
|
P
|
K
|
T
|
D
|
F
|
Калит
|
T
|
E
|
X
|
N
|
O
|
L
|
O
|
G
|
I
|
Y
|
A
|
T
|
E
|
X
|
N
|
O
|
L
|
O
|
G
|
I
|
Y
|
A
|
T
|
E
|
X
|
Очиқ матн
|
A
|
X
|
B
|
O
|
R
|
O
|
T
|
X
|
A
|
V
|
F
|
S
|
I
|
Z
|
L
|
I
|
G
|
I
|
M
|
A
|
R
|
K
|
A
|
Z
|
I
|
9-Variant
4.“ Elektron hukumat markazi” matnini Vijiner usulida shifrlang va deshifrlang.
k=telekom.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
