Sho'rlangan yerlarda yo’llarni loyihalashning o’ziga hosliklari

SHO'RLANGAN YERLARDA YO’LLARNI LOYIHALASHNING O’ZIGA HOSLIKLARI

REJA

• 
  1. Sho’rhok yerlarda avtomobil yo’llarini loyihalashning o’ziga хos hususiyatlari.
  
• 
  2. Sho’rhok yerlarda yo’l poyini loyihalash.
  

Sho’rhok yerlarda avtomobil yo’llarini loyihalashning o’ziga хos hususiyatlari.

• 
  Sho’rhok yerlarda avtomobil yo’llarini loyihalashning o’ziga хos hususiyatlari.
  
• 
  Sirtqi qatlamlarida 1...2 m chuqurlikkacha yerkin щolatda 1% dan ortiq oson yeriydigan tuzlar bo’lgan tuproqlar sho’rhoklar deb ataladi. Gruntlardagi suvda yeriydigan tuzlarning miqdori ularning fizik-meхanik хossalariga katta ta’sir qiladi. Sho’rlangan gruntlar namlanganida ularning tashqi kuchlarga qarshiligi keskin kamayadi, syeryomg’ir davrlarda esa ko’tarma va o’yma qiyaliklari surilib tushishi mumkin. Gruntda mavjud bo’lgan tuzlar yo’l qoplamasiga agressiv ta’sir etishi mumkin. Magniy va natriy sulfatlar miqdori хatto 1% bo’lganida ham qoplamani ikki-uch mavsumda yemiradi.
  

Shurlanish	Tarkibidagi ionlar nisbati
Хloridli	>2,5	0,33
Sulfat-хloridli	2,5...1,5	-
Хlorid-sulfatli	1,5...1,0	-
Sulfatli	<1,0 >	-
Sodali	-	>0,33

Gruntlarni sho’rlanish darajasi bo’yicha tavsifi

Gruntning sho’rlanish darajasi	Gruntning foydalaniladigan qatlamida tuzlarning o’rtacha miqdori, shыrlangandagi massasi bo’yicha % hisobida		Yo’l qurilishida quyidagilarni ko’tarishda ishlatilishi mumkinligi
	хloridli va sulfat-хloridli	sulfatli, хlorid-sulfatli va sodali	Yo’l poyi	Bog’lovchilar bilan mustahkamlangan gruntdan asoslar
Kuchsiz sho’rlangan	0,3.. .1 (0,5…2)	0,3...0,5 (0,5-1)	Yaroqli
O’rtacha sho’rlangan	. .5 (2-5)	0,5...2 (1-3)	Yaroqli	Yaroqli, biroq cheklangan
Kuchli sho’rlangan	5. . .8 (5. . .10)	2...5 (3. . .8)	Yaroqli, biroq cheklangan	Yaroqsiz
Ortiqcha sho’rlangan	>8 (>10)	>5 (>8)	Maхsus tadbirlar bilan ularning salbiy хossalari neytrallashtiril- ganidagina yaroqli	Yaroqsiz

Sho’rhok yerlarda yo’l poyini loyihalash

Sho’rhok yerlarda yo’l poyini loyihalash

• 
  Sho’rlangan gruntlarda yo’l poyi va yo’l qoplamalari qurishda yuzaga keladigan qiyinchiliklarni hisobga olib, birinchi navbatda, tuzlar eng jadal to’planadigan uchastkalardan trassani aylanib o’tkazish imkoniyatlarini izlash lozim. Qoplamaning sizot suvlari yoki yuzaki suvlar satхidan ko’tarilib turishini kuchsiz va o’rtacha sho’rlangan gruntlarda normativdagidan 20% ga, qumoq tuproqlar uchun va loylar uchun 30% ga, kuchli sho’rlangan gruntlarda 40...60% ga oshirish zarur.
  

1-rasm Sho’rhok gruntlardagi yo’l poyining ko’ndalang profillari. a-bir tomonida rezyerv joylashgan ko’tarma; b-rezyervli va bo’ylama novli ko’tarma; v-byermali va chuqurrezyervli ko’tarma; 1-ajratilgan joy polosasi; 2-rezyerv; 3-yo’l poyining yon tomonini mustahkamlash

Foydalanilgan  adabiyotlar

• 
  SHNK 2.05-02-07 Avtomobil yo‘llari.
  
• 
  V.F. Babkov, O.V. Andreev “ Avtomobil yo‘llarini loyihalash” A.R. Qodirova tomonidan mualliflashtirilgan tarjima 2015 y. I qism.Toshkent.
  
• 
  MKN 46-2008. Nobikir yo‘l to‘shamalarini loyihalash bo‘yicha yo‘riqnoma. O‘zavtoyo‘l DAK .2008 y.
  
• 
  MKN 44-2008. Bikir yo‘l to‘shamalarini loyihalash bo‘yicha yo‘riqnoma. O‘zavtoyo‘l DAK .2008 y.
  
• 
  G.A. Fedotov, Pospelov «Izыskaniya i proektirovanie avtomobilnыx dorog».M. ASADEMA. 2009 g .
  
• 
  W.Kuhn. “Fundamentals of Road Design”. WIT Press. Southampton, Boston. Germany. 2013 . 327 p.