Шовқин интенсивлигини ҳисоблаш


Download 112.5 Kb.
Sana19.04.2023
Hajmi112.5 Kb.
#1364526
Bog'liq
2-Amaliy mashq

2 – АМАЛИЙ машғулот



ШОВҚИН ИНТЕНСИВЛИГИНИ ҲИСОБЛАШ
2.1. Машғулотнинг мақсади:
Шовқинни ютувчи материаллар қўлланилмаганда ва қўлланилганда шовқин интенсивлигини аниқлаш. Хулосалар чиқаринг.
2.2. Дастлабки берилганлар:
Ҳисоблаш учун берилганлар 2.1 ва 2.2-жадвалларда келтирилган.

2.1.-жадвал



Дастлабки берилганлар

Талабалик гувоҳномаси номерининг охирги рақами

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1–Шовқин манбаи

R, m

2,5

2,0

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

L1,дБ

80

90

95

100

100

110

100

90

90

100

№ тўсиқ-девор

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2–Шовқин манбаи

R, m

7

7,5

8

8,5

9

9,5

8,5

8,5

8

7,5

L1, дБ

110

100

90

80

80

80

90

90

100

110

№ тўсиқ-девор

11

12

13

14

15

15

14

13

12

11

3–Шовқин манбаи

R, м

7

6,5

6

5,5

5

4,5

4

3,5

3

2.5

L1, дБ

95

90

95

100

105

110

105

100

95

90

№ тўсиқ-девор

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

2.2-жадвал





Материаллар ва конструкциялар

Конструкциянинг қалинлиги, м

1/м2 тўсиқнинг оғирлиги, кг

1.

Ғишт девор


0,12

250

2.

Ғишт девор

0,25

470

3.

Ғишт девор

0,38

690

4.

Ғишт девор

0,52

934

5.

Бир неча қатламли картон

0,02

12

6.

Бир неча қатламли картон

0,04

24

7.

Войлок

0,025

8

8.

Войлок

0,05

16

9.

Темирбетон

0,1

240

10.

Темирбетон

0,2

480

11.

Шлакобетонли девор

0,14

150

12.

Шлакобетонли девор

0,28

300

13.

Икки томони сувалган, 0,02 мм ли тахталардан иборат тўсиқ

0,06

70

14.

Икки томони сувалган, 0,1 мм ли устунлардан иборат тўсиқ

0.18

95

15.

Гипсли тўсиқ

0,11

117

2.3-жадвал






Талабалик гувоҳномаси номерининг охиридан олдинги рақами

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

Snm, м2

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

Sc , м2

160

180

200

220

250

260

280

300

320

340

α1, 10-3

20

25

30

35

40

45

40

35

30

25

α2 10-2

95

90

85

80

75

70

75

80

85

90

β1, 10-3

34

33

32

31

30

31

32

33

34

35

β2, 10-2

75

80

85

90

95

90

85

80

75

70

2.3. Ҳисоблаш услуби:
Шовқин ва вибрация, агар уларнинг интенсивлиги маълум сатҳдан ортиб кетса, касбий зарар ҳисобланади. Шовқин билан курашиш учун умумий ва шахсий ҳимоя воситалари қўлланилади. Корхоналар ва уларнинг алоҳида цехларини бошқа шовқинли корхоналарга нисбатан тўғри режалаштириш ва жойлаштириш катта аҳамиятга эга. Ишлаб чиқариш биноларида шовқинни сезиларли камайтиришни деворларни ва шипларни товуш ютувчи материаллар билан қоплаш орқали амалга оширилади. Аппаратураларнинг турли механизмларини лойиҳалашда ва ўрнатишда қурилмаларни махсус амартизаторларга ўрнатиш, айланувчи деталлар эксцентриситетини камайтириш, ўзаро зарбали қисмларни зарбасизларига алмаштириш ва ҳоказолар ҳисобига вибрацияни камайтириш имкониятини кўриш зарур.1
Шовқин манбаидан R масофани ўзгариши билан шовқин интенсивлиги сатҳининг ўзгаришини ҳисоблаш қуйидаги ифода бўйича амалга иширилади:


(2.1)

бу ерда,
LR ва L1 –шовқин манбаидан мос равишда R метр ва бир метр масофалардаги шовқин жадаллигининг сатҳлари.


Агар шовқин манбаи ва иш жойи орасида тўсиқ-девор бўлса, шовқин жадаллиги сатҳи N дБ га камаяди:


(2.2)

бу ерда,
G-бир м2 тўсиқ-деворнинг оғирлиги, кг.

Иш жойидаги шовқин жадаллигининг сатҳи тўсиқ-деворни ҳисобга олганда қуйидаги ифода орқали ҳисобланади:

(2.3)

Икки шовқин манбаларининг LA ва LВ сатҳлардаги шовқин жадалликлари йиғиндиси қуйидаги ифода орқали ҳисобланади:



(2.4)

бу ерда,
LA-икки қўшиладиган сатҳлардан каттаси, дБ;


L - 2.4-жадвалдан аниқланадиган, сатҳлар айирмасига боғлиқ бўлган тўлдирувчи.

Бир неча манбаларнинг йиғинди қувватини аниқлаш жадалроғидан бошлаб кетма-кет амалга ошириш керак бўлади.


LΣ учта шовқин манбалари учун аниқланишини ҳисобга олиш керак бўлади ва ҳар бир манба мос равишдаги тўсиқ-девор билан кўриб чиқилади.
Тўсиқ - деворнинг параметрлари (материал тури, 1 м2 нинг қалинлиги ва оғирлиги) 2.2-жадвалдан олинади.
2.4–жадвал

Манбалар сатҳлари фарқи LА –LВ, дБ

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

15

20

∆L тўлдирувчи, дБ

3,0

2,5

2,0

1,8

1,5

1,2

1

0,8

0,6

0,5

0,4

0,2

0

Деворлар ва шип шовқинни ютувчи материаллар билан қопланганида шовқин интенсивлигини аниқлашда оддийлик учун тўғри товуш нурларини эътиборга олинади, тўсиқ-деворлар бино ичкарисига жойлашган ва товушни ютишга таъсир қилмайди деб ҳисоблаш мумкин.


Деворлар ва шипда товушни ютилиши қуйидаги ифода орқали ҳисобланади:

ют. бир. (2.5)
бу ерда,
Snm, Sс - мос равишда бино деворлари ва шипи майдони, м2;
α, β, γ - шип деворлар ва полга жойлаштирилган материалларнинг мос равишдаги ютиш коэффициентлари.

Топшириқда бино шипи ва поли майдонлари ўзаро тенг олинади. Шовқин интенсивлигининг камайиши қуйидагича бўлади:



(2.6)
бу ерда, М1, М2-мос равишда деворлар ва шип махсус товушни ютувчи материаллар билан қопланмагандаги (М1) ва қоплангандаги (М2) товуш ютилишлари, ют. бир. М1 нинг қиймати a1 ва β1 коэффициентлардан фойдаланиб, М2 нинг қиймати эса, a2 ва β2 коэффициентлардан фойдаланиб ҳисобланади. Одатда, пол товушни ютувчи материал билан қопланмайди ва ҳисоблашларда пол паркетли (γ =0,061) деб қабул қилинади.
Иш жойида шовқин жадаллиги сатҳи деворлар ва шип товушни ютувчи материаллар билан қопланганлигини ҳисобга олганда қуйидагига тенг бўлади.


(2.7)
2.4. Мустақил тайёрланиш учун саволлар
1. Инсон организмига шовқининг таъсирини тушунтиринг. Меъёрлар бўйича руҳсат этиладиган шовқинлар сатҳларини ва ҳимоя чораларини айтинг.
2. Шовқин жадаллиги ва жадаллик сатҳи нима?
3. Эшитиш бўсағаси ва оғиш бўсағаси нима?
4. Бир неча манбалар шовқинларининг умумий сатҳи қандай аниқланади?
5. Шовқин сатҳини камайтириш бўйича қандай мухандислик ечимлари қўлланилади?
6. Вибрация таъсиридан қандай ҳимоя чоралари қўлланилади?
7. Ишлаб чиқариш шовқини ва вибрацияда қандай ҳимоя воситалари қўлланилади?
8. Қурилма тагига фундаментларни виброизоляцияси қандай ўрнатилади?
9. Доимий шовқин нима?
10. Барқарор шовқин нима?


1 Юлдошев Ў.Р., Рахимов О.Д. Ҳаёт фаолият хавфсизлигидан лаборатория ишлари. Тошкнт,ТДТУ, 2010й.-74б.



Download 112.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling