Shug‘ullanuvchilar haqidagi mulohazalari, asarlari tahlili yoritib berilgan

www.scientificprogress.uz
 
Page 305
boshlash zarur ekanligi bot-bot uqtiradi. Keyin esa biroz kechikish mumkiniligi 
ta’kidlaydi. 
Navoiy ilm olish, ustoz, olim ko‘rish, ularga ehtirom ko‘rsatish haqida shunday 
deydi: “Birovkim qilsa olimlarga ta’zim, Qilur go‘yoki payg‘ambarga ta’zim”. Hattoki 
musulmon xalqining muqaddas kitobi bo‘lmish Qur’oni Karimda ham ilm olish, 
o‘rgatish eng yaxshi amal ekanligini tasdiqlagan holda bu hikmat ilm o‘rgatuvchi 
ustozga hurmat payg‘ambarga hurmat darajasiga ko‘tarilganligini o‘zida namoyon 
etmoqda. 
Shoirning asarlari olamining eshigini ochmasimizdan avval, uning nomi har 
qanday kitobxonni o‘ziga jalb qiladi. Ya’ni nomining o‘zi eshikni ochishga undaydi. 
Masalan, “Badiiylik ibtidosi” (“Badoye ul-bidoya”), “Ma’nolar xazinasi” (“Xazoyin ul-
maoniy”), “Yoshlik g‘aroyibotlari” (“G‘aroyib us-sig‘ar”), “Musulmonlar chirog‘i” 
(“Siroj ul-muslimiyin” yoki “Xamsa” asarining asosini tashkil qiluvchi “Yaxshi 
kishilarning hayratlanishi” (“Hayrat ul-abror”), “Farhod va Shirin”, “Layli va Majnun”, 
“Yetti sayyora” (“Sab’ayi sayyor”), “Iskandar devori” (“Saddi Iskandariy”) kabi dur-u 
gavharlarga berilgan nomlarning o‘zi qiziqish uyg‘otmay qo‘ymaydi. Ularni o‘qigan 
insonlarni esa bevosita dengizga, ma’nolar ummoniga g‘arq qiladi. Uzoq vaqt insonga 
xos tuyg‘ular haqida o‘y surishga majburlaydi. Rostgo‘ylik va yolg‘on, yaxshilik va 
yomonlik, saxiylik va xasislik, kamtarlik va manmanlik, ezgulik va yovuzlik kabi bir 
qator fazilat va illatlarni, oq-u qorani ajrata olishni, hayot yo‘llarida uchraydigan 
mushkulotlardan osongina o‘tishni Navoiydan o‘rgana olamiz. Navoiy butun 
insoniyatga hayot yo‘llarida ustoz, tarbiyachidir [2]. 
Muhokama 
Alisher Navoiy orzulari mana necha yildirkim, XXI asrda ijobat bo‘lmoqda. 
“Qani endi, mening Farhodlarim, Shirinlarim shu bepoyon sahrolarga kelib, shu 
joylarni obod qilsalar, suv chiqarib, bog‘-rog‘lar barpo qilsalar, imoratlar, yo‘llar, 
masjid-madrasalar, shifoxonalar barpo etsalar, sahrolar o‘rnida go‘zal bir yurt bunyod 
bo‘lsa”, deya qilgan orzulari Allohning marhamati, ajdodlarimizning iltijolariga ko‘ra, 
hech bir go‘sha yo‘qki, gullab-yashnamagan. Zamonaviy asrda yurtning har qarich yeri 
guliston, bo‘stonga aylantirilayotgani ahamiyatli hisoblanadi. 
Natija 
Bugun dunyo Navoiyni mehnatkashlik, poklik, halollik, aql-farosat, yaxshi 
odamlar qalbidagi zakovat va saxovat, samimiyat, sevgi-sadoqat, fidoiylik, baxt, 
jahon xalqlarini do‘stlik va hamkorlikka, ezgulikka chaqirishda odillik, 
insonparvarlik, vatanparvarlik tuyg‘ularining timsoli sifatida ulug‘laydi. Asarlarida o‘z 
ifodasini topgan millat taqdiri, el-yurt qayg‘usi, yurtni obod qilish, ilm, madaniyatni 
rivojlantirish, Vatanga muhabbat, mehnatga sadoqat, axloqiy yuksaklik sari qadamlar, 
go‘zallik, mehr-muruvvat, adolat uchun kurash g‘oyalari bugungi kunda mamlakat 
taraqqiyotida muhim o‘rin tutmoqda. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 2 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan