«Шуртаннефтгаз» ушк тарихи


УГЛЕВОДОРОД ГАЗЛАРИНИ КАЙТА ИШЛАШ


Download 1.26 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/16
Sana14.05.2023
Hajmi1.26 Mb.
#1460419
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
«Шуртаннефтгаз» УШК тарихи

УГЛЕВОДОРОД ГАЗЛАРИНИ КАЙТА ИШЛАШ 
Табиий газнинг норд он компонентларининг хоссалари
ва шу каби
Табиий газ ва нефть билан чикадиган йулдош газлар таркибида углерод (II) оксиди 
ва водород сульфиди саклангани учун нордон газлар дейилади. Бу газлар таркибида 
бундан ташкари сероуглерод (CS2), сероокись углерод (COS), меркаптанлар RHS булади. 
Табиий газдан ажратиб олинган суюк компонентлар таркибида сулфид RSR, дисульфид 
RSSR 
булади. 
Олтингугуртли 
бирикмалар 
захарли 
моддалар 
казиб 
олишда, 
транспортировка килишда ва газни кайта ишлашни кийинлаштиради. Бу хусусият углерод 
(II) оксидига хам тегишли. Водородсульфид - организмни фалаж килади, рангсиз газ
палагда тухумни хидини беради ва табиий газнинг таркибидаги олтингугуртли бирикма 
ичида энг фаоли, -60,4°С да рангсиз суюкдикка айланади, -85°С да кристалле над и. Каттик
H2S уч хил модификацияда -170 С, -147 С, -85 С да хароратлар оралигида булади. H2S
нормал шароитда бир хажм сувда уч хажм эрийди нормал шароитда 20 С водород 
сулфидни ишлаб чикишда рухсат этилган концентрацияси ПДКИЖ. = 0,01 мг/м3, ПДКХ 
0,008 мг/м3.
Металларни коррозияга учратади ва сульфидлар хосил килади.
2Na + H2S -> Na2S 
4Fe + S2 —> 2Fe2S
Серауглерод CS2 - рангсиз суюклик, зичлиги 1,29, кайнаш харорати 46,3°С, эриш 
харорати -112 С, сувда яхши эримайди.
0°С
0,24
10и
0,23
20
°
0,21
30и
0,18
40
0,11
5


Хдрорат ортиши билан сувда эрувчанлик камаяди. Киздирганда металларни 
коррозияга учратади. Юкори хароратда Н2 билан реакцияга киришади ва H2S хосил 
Килади.
COS - сероокис углерод - Рангсиз ва хидсиз, тез аланга оладиган газ. Суюкданиш 
х,арорати - 50°С, кайиаш харорати - 138°С.
Тиоллар (меркаптанлар) - Умумий формуласи RHS - органик би 
хидли суюклик, газ таркибига кушади, амиулаларда булади. Сувда эримкйди. Органик 
бирикмаларда яхши эрийди. Реакторларга тушиб колса катализаторларни захдрлайди.
Олтингугуртли газларни синфлаш - Газни таркибида H2S ни ва боища органик 
бирикмаларнинг микдори катта интервалда узгариб туради. Табиий га: ни тозалашда 
техник иктисодий курсатгичларга асосан H2S таьсир курсатади. Хрзирги 
кайта ишлаш сохасида жуда куп ишлар килинганига карамасдан газларни у
>икма. Нохуш
даврда газни 
гона синфлаш
дии томондан 
эга таркибида
нормаси йук- Чунки техникани ривожланиши натижасида синфлаш узгариб туриши 
мумкин. Бекиров ва бонщалар томонидан таклиф килинган синфлашга кура газлар:
1. 
Жуда оз олтингугуртли
2. 
Кам олтингугуртли
3. 
Олтингугуртли
4. 
Юкори олтингугуртли синфларга булинади.
Бу тушунчалар табиий газни ёки табиий газда олтингугуртли компонентларни ва
адсорбентларни регенерация килингандан сунг олинадиган газларнинг таркиби билан 
боглик. Бунда регенерация газларидан олтингугурт ишлаб чикариш иктисо 
максадга мувоф щ эканлиги хисобга олинади. Жуда оз олтингугуртли газла 
H2S ва меркаптанларнинг микдори 20-36 мг/м3 булган газлар киради. Бу газлар H2S дан 
тозаланмайди. Магистрал трубопроводларга беришдан олдин сув буйича шудринг нуктаси 
ва углеводороднинг микдори буйича стандартга мослаштирилади.
Кам олтингугуртли газлар - бу газларни кайта ишлаш жараёнида хосил булган 
регенерация газларининг утилизация килиш учун курилма ёки корхона курилмайди.
Бундай табиий 
газларни 
тозалашдан 
максад таркибидаги 
H'S 
ни, 
Н20
углеводородларни стандартга мослаштириш. Бу газларни тозалашда СО2 ни чукур 
тозалаш максад килиб куйилмайди. Агарда гелий ажратиб олинадиган булса, С 0 2 тулик 
тозаланиши керак. Тозаланмаса -72°С да курук муз хосил булади ва труб ал ар да тикилиб 
колади.
Олтингугуртли газлар - бу газларни кайта ишлаш вактида хосил булган регенерация 
газидан олтингугуртни ажратиб олиш максадга мувофик деб хисоблагтан газларга 
айтилади.
Юкори олтингугуртли газлар - элементар олтингугуртни ишлаб чи 
иктисодий самара берувчи газларга айтилади. Газлар таркибидаги Н: 
элементларнинг микдори г/м3 да хисобланади. Бундан таищари олтингугурт 
микдори куйидаги формула билан аникланади.
g = 3 2 , 0 6 4 - 1 0 2 ^ ^ ; г/м3
Hi
Бунда: g - газдаги умумий олтингугурт микдори
у; - хажм ёки моль бирлигидаги компонентни газдаги микдори, % да.
О
Pi - олтингугуртли газсимон i та компонентни зичлиги кг/м
Pi - компонентларни молекуляр массаси
п; - компонентдаги олтингугурт микдори атом сони.
Нордон газлардан H2S ва СО2 газларни курсатгичларига таьсир этади, шу жумладан 
термодинамик курсаткичларга хам. Калган компонентларни микдори кам 
учун деярли таьсир этмайди.
Водород сульфидни ва СО2 ни концентрацияси ошиши гидрат хосил булиш 
хароратини кутаради ва сикилиш коэффициентини пасайтиради.
каришни узи 
S ва бошка 
нинг умумий
булганлиги
б


Водород сульфид ва углерод икки оксидни булиши табиий газни сувда ва 
реагентларда эрувчанлигини купайтиради, чунки H2S ва СО2 ни бу моддаларда 
эрувчанлиги углеводородларга иисбатаи юкори.
Боища олтингугуртли бирикмалар COS, CS2 R-SH, R-S-R, R-S-S-R гидрат хосил 
булиш хароратига, намликни ютишига, сикилиш коэффициентига ва коррозия килиш 
Кобилиятига деярли таъсир курсатмайди. Лекин гидрат хосил килиш ингибиторларини, 
абсорбентларини ва уни регенерация килиш хусусиятига таъсир курсатади.
Табиий газ 
магистрал трубопроводларга берилишидан 
олдин олтингугурт 
бирикмаларидан тозаланади. H2S ва меркаптанни микдори 20 мг/м3 ва 39 мг/м3 килиб 
белгиланган. СО2 - гази балласт булиб, табиий газни иссиклик кувватини пасайтиради.

Download 1.26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling