Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус таoлим вазирлиги

Munozarali savol. Intilish nima?

E’tibor qiling!
Intilish— hali differentsiyalashmagan, etarli darajada anglanilmagan ehtiyojdan iborat faoliyat motividir. Masalan, kishi kimgadir intilishni boshdan kechirayotib, o’z intilishining ob’ektini ko’rganda, u bilan gaplashganda mamnun bo’ladi va shu sababli beixtiyor bu uchrashuvga intiladi. Lekin ba’zida huzur-halovatga sabab bo’lgan narsani u anglamaydi. Intilish sal-pal, noaniqdir.

Munozarali savol. Istak nima?

E’tibor qiling!
Istak — faoliyatning motivi sifatida ehtiyojning etarli darajada tushunib etilganligi bilan xarakterlanadi. Bunda faqat ehtiyoj ob’ekti emas, balki uni qondirishning mumkin bo’lgan yo’llari ham tushunib etiladi..
Kishida turli ehtiyojlar ahamiyatining o’zgarishi munosabati bilan bir qator hollarda motivlar kurashi paydo bo’ladi: bir istak boshqa istakka qarama-qarshi qo’yiladi, u bilan to’qnashtiriladi. Darajasiga ko’ra ancha yuksakroq motivlar, masalan, ijtimoiy manfaatlar, ancha quyi motivlari bilan, masalan, g’arazli manfaatlar bilan to’qnashuvi mumkin
Irodaviy aktning eng muxim bo’g’inlari — qaror qabul qilish va uni ijro etish — ko’pincha alohida xissiy holatning irodaviy zo’r berish sifatida tavsiflanadigan xolatning kelib chiqishiga sabab bo’ladi. Irodaviy zo’r berish bu hissiy xayajon shakli bo’lib, kishning harakatga qo’shimcha motivlarni vujudga keltiruvchi, goxida yo’q bo’luvchi yoki etarli bo’lmovchi ichki resurslarini (xotirasi, tafakkuri, xayoli va boshqalarni) safarbar etuvchi va ancha zo’rayish xolati kabilar boshdan kechiriladigan sabablardir.
Irodaviy kuch-g’ayrat odamlarning barcha qahramonlik ishlariga zarur qism bo’lib kiradi. Irodaviy kuch-g’ayrat sarflash odati matonatli fe’l-atvorni shakllantirishning majburiy sharti bhlib bormoqda.
Iroda faoliyatning ichki qiyinchiliklarini engishga qaratilgan ongli tuzilma va o’z-o’zini boshqarish sifatida eng avvalo o’ z i g a, o’z hissiyotlariga, xatti-harakatlariga hukmronlik qilishdir. Bu hukmronlik har xil odamlarda har xil darajada ifodalanishi hammaga ma’lumdir. Oddiy ong o’zining namoyon bo’lishi tezligiga qarab farqlanadigan, bir qutbda irodaning kuchi, boshqa birida esa kuchsizligini ifodalaydigan irodaning individual xususiyatlarining spektrini qayd qiladi.
Irodasi sustlikning namoyon bo’lish doirasi xuddi kuchli irodaning xarakterli sifatlari kabi rang-barangdir. Iro­dasi sustlikning eng chekka darajasi psixika normasi chegarasidan tashqarida bo’ladi. Abuliya va apraksiya shunga kiradi.