Sifat (形容词xingrongci) – predmetning tub (asl) yoki nisbiy belgisini ifodalovchi so‘z turkumidir. Xitoy tilida sifat harakat belgisiga ham ishora qilishi mumkin


Download 15.5 Kb.
Sana08.03.2023
Hajmi15.5 Kb.
#1253090
Bog'liq
Sifat (形容词)-WPS Office


Sifat (形容词xingrongci) – predmetning tub (asl) yoki nisbiy belgisini ifodalovchi so‘z turkumidir. Xitoy tilida sifat harakat belgisiga ham ishora qilishi mumkin.
Xitoy tilida sifat kategoriyasidagi so‘zlar biror predmet, voqea-hodisa va holatning belgi xususiyatlarini (ya’ni rang-tusini, hajmini, shaklini, xarakter, xossa-xususiyatlarini, vaznini, mazasini) ifodalash uchun xizmat qiladi.
Masalan:
红茶hónɡ chá– qora choy, 好人–hǎo rén -yaxshi odam, 大风dà fēnɡ – qattiq shamol; chiroyli qiz, sabrli odam, qizil sabzi. Quyida xitoy tilshunos olimi Li Dejin(李德津Li Dejin) ning xitoy tili grammatikasiga oid yaratilgan asarida sifat so‘z turkumiga to‘xtalib o‘tgani kuzatiladi:
Sifatlarning tuzulishiga ko’ra turlari: sodda va qo’shma sifatlar
Sifat tavsiflayotgan shaxs yoki predmetiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:
1. Takrorlash turi bo'yicha: AABB turi, a turi..AB, ABAB, ABB, AAB, AA, ABAC, ABCC, AABC, A
2. Insonni tavsiflovchi: erkak, ayol, bola, keksa kishi, ona, ota, bobo, buvisi, o'qituvchisi, qiz, yigit, Mehribonlik, xarakter.
3. Hissiyotlarni tavsiflovchi: kayfiyat, kulgi, ko'z yoshlari, quvonch, qo'rquv, g'azab, tahdid, hayajon, tashvish, tajriba.
4. Ko'z, burun, og'iz, soch, quloq, tish, go'zallik, chirkinlik, qoshlar, yuz, qo'llar, oyoqlar, bel, kalçalar, qalinlik, noziklik, past o'sish, yuqori o'sish, aksessuarlar.
5. Yilning 12 hayvon ramzlarini tavsiflaydi: rat, buqa, yo'lbars, quyon, ajdaho, ilon, ot, echki, maymun, it, cho'chqa va xo'roz.
6. Bahor, yoz, kuz, qish, mavsum, iyun, issiqlik, sovuq, quyosh, yulduzlar, oy, tog'lar, gullar, suv, tovushlar, quyosh nuri, shamol, yomg'ir, ertalab, peshindan keyin, kechki ovqatdan so'ng, yomg'ir, qor va cho'l.
7. Qolganlari tez-tez ishlatiladi: rang, temperament, vaqt tezligi, vaqt, sevgi, qadamlarning ovozi, suv ovozi, rang, cherkov, tez tezlik, sekin tezlik.
Sifatlarning ma’no anglatishiga ko’ra turlari
1 Rang tavsifiga ko’ra
2 O’lchov tavsifiga ko’ra
3 Shakl tavsifiga ko’ra
4 Maza-ta’m tavsifiga ko’ra
5 Sifat darajasiga ko’ra
6 Miqdoriga ko’ra tavsiflanishi
Download 15.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling