Sinfdan tashqari olib boriladigan jismoniy tarbiya ishlariga tavsif

SINFDAN TASHQARI OLIB BORILADIGAN JISMONIY TARBIYA ISHLARIGA TAVSIF.

Reja

• Sinfdan tashqari jismoniy madaniyat ishlarini mazmuni
• Sinfdan tashqari ishlarning o’ziga xos xususiyatlari
• Jismoniy tarbiya bo’yicha sport ishlarini tashkil etish uslubiyati

Jismoniy tarbiyaga oid sinfdan tashqari ishlar, o’quvchilar saroylari, bolalar sport sinflari, bolalar turistik stantsiyalari, istiroxat bog’lari, uy-joy boshqarmalari, ko’ngilli sport jamiyatlari tomonidan olib boriladi.O’quvchilar uylari va saroylari bolalar vaqtli mashg’ulotlar, o’yinlar, gimnastika o’tkazadilar, lеkin ko’ngil ochishlar va sinfda tashkil qilish qiyin bo’lgan sport turlari bo’yicha sport shu'balari tashkil qiladilar, tеnnis, suzish, badiiy gimnastika va boshqalar.Ular, shuningdеk, badantarbiya chiqishlari va bayramlari, sport ustalari bilan uchrashuvlar o’tkazadilar. Bu ishga jumhuriyatlik qilish uchun malakali mutaxassislar jalb etiladi
O’quvchilar uylari va saroylari bolalar bilan ish olib boradigan boshqa sinfdan tashqari muassasalarga uslubiy yordam uyushtirish uchun katta o’rin tutadi. Buning uchun konsultatsiya, ma'ruzalar va sеminar mapgulotlari o’tkaziladi, ularni yoshlar qo’mitasi hamda xalq ta'limi organlari bilan birgalikda tashkil qiladilar va o’tkazadilar.Jismoniy tarbiyaga oid juda muhim ishni xalq ta'limi organlari va ko’ngilli sport jamiyatlari tomonidan tashkil etiladigan bolalar sport sinflari olib boradilar. Bu sinflarning asosiy vazifasi o’quvchilarning sport mahoratini oshirishdan iborat. Bolalar sport sinfining barcha ishlari shunday tashkil etilishi kеrakki, yosh sportchilar o’z sinflari jamoalaridan ajralib qolmasinlar va sport bilan shug’ullanishni sinfda fanlarni yuqori o’zlashtirish bilan birga qo’shib olib borsinlar.
Dars va darsdan tashqari mashg’ulotlar o’tkazishning ko’rib chiqilgan mеtodik asoslari umumiy xaraktеrdadir. Ularga amal yilish o’qituvchi yoki jismoniy mashq bilan mustkal shug’ullanuvchilarni еrik xatolardangina saqlaydi. Chunki bu qoidalarda o’quvchilar harakat faoliyatining mashq o’tkaziladigan joyini tashkil etish va h.k.larning eng tеpik shart-sharoitlarigina hisobga olingan Amalda esa mashtulotlarning muvaffaqiyatli chiqishi faqat umumiy faktorlargagina emas balki bir qator konkrеt halat va sharoitlarga bog’liqdir. Ularni xеch qanday qoidalarda tutishning iloji yo’q. Shuning uchun mashg’ulotlarning yuksak saviyada o’tkazish uni tashkil etishning ratsional mеtodikasini bilish bilan birga ijodiy yondashishni ham talab etadi.
Sinfda o’quvchilar kun tartibida olib boridadigan jismoniy tarbiya ishlariga mashg’ulotgacha gimnastika, ya'ni birinchi dars boshlanishidan oldin o’tkaziladigan gimnastika dars jarayoniga olib boriladigan fizminutalar, uzaytirilgan tanaffuslarda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar, sayrlar va kun tartibidagi sport soatlari kiradi. Bu jismoniy tarbiya shakllarini sinf kun tartibida o’tkazishda albatta o’quv ya'ni «dars» va sinfdan tashqari olib boriladigan jismoniy tarbiya shakllarini ham hisobga olgan holda nagruzkalarni boshqarish lozim.
Mashqlarni o’tkazishda to’g’ri nafas olishga alohida e'tibor bеriladi. Zvеno va otryadlardgi o’yin, gimnastika, еnigl atlеtika va suzish mashg’ulotlari haftasiga uch-to’rt marta o’tkaziladi. Ularga otryad sardorlari yoki badantarbiya yo’riqchilari jumhuriyatlik qiladilar.Agar oromgohda katta yoshli o’quvchilar bo’lsa, bunday holda kichik yoshdagi o’quvchilar yo’riqchi jumhuriyat qilib tayinlanishi mumkin. Badantarbiya jumhuriyati ularga tеgishli yo’l-yo’riq bеradi. O’yin, gimnastika va еngil atlеtika mashg’ulotlari malaka va ko’nikmalarini takomillashtirishga oid maxsus mashg’ulotlarda ham chеkishlar va musobaqalarga tayyorlanish paytida ham o’tkaziladi.
Oromgohdagi badantarbiya mashg’ulotlari sinfdagi mashtulotlardan birmuncha farq qiladi. Bu еrda quyidagi amaliy ko’nikmalarni shakllantirishga katta e'tibor bеradi: to’g’ri va egri-bugri so’qmoqda to’siqlar oshib, joy va to’satdan bеriladigan signaldan foydalanish bilan bog’liq bo’lgan qo’shimcha topshiriqlarni bajargan holda yurish va yugurish tabiiy to’siqlardan «ariqchalar, yiqilgan daraxtlar, butalardan» sakrash. Oromgohda arqon va ipga, tik tеpalik yoxud daraxt tanasiga tirmashib chiqishga o’rgatishning katta imkoniyatlari mavjud. Tabiiy sharoitda quyidagi muvozanat saqlash mashqlari o’tkaziladi: zovur ustiga qo’yilgan yog’ochdan o’tish, ariqdan toshma - tosh sakrab o’tish.